Skip to content
Минимална плата 600 евра – со тоа барање ССМ влегува во последната седмица од 2025 година и ја крева температурата пред седницата на Економско-социјалниот совет. Синдикатот тврди дека клучните точки за животниот стандард воопшто не се ставени на официјалниот дневен ред и предупредува дека трпението е при крај: ако нема разговор за платите и потрошувачката кошничка, дијалогот за нив станува формалност без смисла.
Тензијата не е само околу бројката. ССМ паралелно бара да се запре, како што велат, „суспендирањето“ на колективните договори преку последните законски измени, оценувајќи дека така се стеснува просторот за реално договарање на права и примања. Од таму порачуваат дека ќе предложат минималецот да биде ставен како најкруцијална точка и дека, ако тоа се игнорира, ќе следуваат протести и штрајкови.
Од другата страна, Владата и ресорното министерство продолжуваат да го туркаат процесот во рамка на законската формула и календарот. Пораката е дека минималната плата ќе се усогласи во март 2026 година и дека усогласувањето ќе биде ограничено – на ниво од околу 1.500 до 2.000 денари – во зависност од пресметките. Во основата е модел во кој минималецот се пресметува преку комбинација од просечната нето-плата и трошоците за живот, односно „методологија“ која треба да ја прифатат синдикатите, работодавачите и Владата.
Тоа ја открива суштинската дилема за „надежта“ на работниците во новата година: дали 2026 ќе почне со политичка одлука за нагол скок, или со уште една пролетна корекција што едвај ја следи ценовната реалност. Ако се тргне од сегашната синдикална проценка дека минималната плата е околу 397 евра, тогаш барањето од 600 евра не е козметика, туку пресврт – скок што би ја сменил логиката на целата скала на плати. Токму затоа ССМ инсистира и на „линеарно“ придвижување на останатите плати: минималецот, велат, не може да се подигне изолирано, а сите други да останат заковани, бидејќи така само се шири незадоволството во секторите каде што платите веќе се притиснати до долната граница.
Но Владината математика е поинаква. Кога институциите однапред ја проектираат мартовската корекција како ограничено зголемување, сигналот е јасен: системот е наместен за постепени поместувања, не за „одлепување“. Во меѓувреме, просечната нето-плата расте, но не доволно брзо за да ја повлече надолу целата структура. Ако просекот е околу 45 илјади денари, минималецот останува во зона каде што секое поскапување ја јаде куповната моќ уште пред платата да стигне на сметка.
Во таа празнина меѓу синдикалниот ултиматум и државната формула се раѓа клучното прашање: дали Македонија навистина може да се помрдне од „дното“ во регионот без да ја смени играта. ССМ во својата регионална споредба тврди дека соседството веќе поставува повисоки минимални прагови или најавува нови зголемувања во 2026, што ја остава Македонија како исклучок со најниска минимална плата. Дури и кога споредбите не се секогаш еден-на-еден – некаде се мери бруто, некаде нето, некаде има дополнителни надоместоци – трендот е доволно јасен: во регионот минималецот станува инструмент за задржување работна сила, додека кај нас останува компромис меѓу буџетски страв и економска инерција.
Надежта за работниците, ако се бара трезвено, лежи во тоа дали државата ќе прифати дека минималната плата не е само социјална ставка туку економска политика. Нагло зголемување без пакет мерки може да удри врз најслабите работодавачи и да ја турне сивата економија; минимално усогласување, пак, ја бетонира ниската основа и го продолжува иселувачкиот притисок. Оттука и судирот: синдикатите бараат политичка одлука што ќе ја смени стартната позиција, а Владата се повикува на формула што, по дефиниција, произведува мал чекор.
Во таа поставеност, почетокот на 2026 ќе личи на продолжение на истата приказна, само со нов календар. ЕСС може да биде место за договор, но и алиби за одложување. Ако минималната плата остане „мартовска корекција“, Македонија тешко дека ќе се одлепи од регионалното дно. Ако, пак, се отвори политичка волја за поголем скок со јасна рамка за трошоците и ефектите, тогаш новата година би можела да донесе прво поместување што работниците ќе го почувствуваат како вистинска промена, а не како статистичка утеха.