Skip to content
Триесет млади фотографи од целиот Западен Балкан, на возраст од 18 до 30 години, преку своите фотографии ја раскажуваат сопствената визија за Европа, интеграциите и иднината.
Изложбата „Стигнавме ли веќе: Кои се патоказите кон ЕУ?“, создадена во рамки на регионален проект инициран од амбасадите на Кралството Холандија во Западен Балкан, ја отвора темата за европските вредности, дезинформациите и критичкиот поглед на младите кон општествените процеси.
Македонските учесници на изложбата се Арбнора Мемети, Ана Ѓорѓиевска, Иво Велчевски, Каја Тасевска и Филип Лафазановски. Проектот е реализиран во соработка со Македонскиот центар за фотографија, а еден од петтемина автори – Ана Ѓорѓиевска, е избрана за престој во САД, како дел од меѓународната програма за развој на млади фотографи.
Во продолжение, зборуваат Роберт Јанкулосски, редовен професор на Факултетот за ликовни уметности при УКИМ и двете учеснички Ана Ѓорѓиевска и Каја Тасевска.
Рацин: Што беше најголемиот предизвик, а што најубавиот момент во реализацијата на оваа регионална изложба која ги спојува младите фотографи од целиот Западен Балкан?
Роберт Јанкулоски:
Оваа изложба е дел од регионалниот проект „Стигнавме ли веќе: Кои се патоказите кон ЕУ?“, кој започна со отворен повик до младите фотографи од регионот. Процесот беше исполнет со предизвици и убави моменти – од селекцијата на македонските финалисти, преку соработката со колеги и институции, до финалниот избор на фотографиите. Најубавиот момент беше поставувањето на изложбата – создавањето на заедничка нарација составена од индивидуалните приказни и визуелните размисли на триесет млади луѓе од шест држави.
Рацин: Изложбата отвора важна тема – начинот на кој младите ја гледаат Европа и ЕУ интеграциите. Какви пораки носат нивните фотографии според вас?
Роберт Јанкулоски:
Ова е искрена изложба – искрено гледање на балканската реалност. Младите фотографи зборуваат за екологија, политика, традиции, култури, желбата за соживот и комуникација. Најважно е тоа што сите тие покажаа дека балканските држави се соочуваат со исти проблеми – но и со исти соништа.
Рацин: Вие често работите со млади автори. Какви тенденции забележувате во новата генерација фотографи во Македонија?
Роберт Јанкулоски:
Новите генерации се движат помеѓу комерцијалното и уметничкото. Дел од нив фотографијата ја гледаат како израз, како потреба да се каже нешто ново. Дигиталните платформи носат брзина, но и површност. Мојата порака до нив е: да бидат креативно агресивни, искрени и упорни – и да ги реализираат проектите до крај.
Рацин: Со каква мисла ја создадовте вашата фотографија?
Ана Ѓорѓиевска:
Ја создадов со желба да опстанат запоставените занаети. Преку лицата што ја претставуваат старата чаршија, сакав да ја прикажам убавината на занаетчиството што полека се губи – да се почувствува тишината на тие улици и истрајноста на оние што сè уште ги чуваат занаетите.
Рацин: Може ли уметноста да биде алатка против дезинформации и лажни наративи?
Ана Ѓорѓиевска:
Апсолутно. Но тоа бара искреност и јасна визија. Фотографијата може да зборува сама за себе, но само ако уметникот ја создава со вистинска намера и чесност кон публиката.
Рацин: Какво беше вашето искуство на онлајн работилницата со холандската фотографка Илви Њиокиктјен?
Ана Ѓорѓиевска:
Беше прекрасно. Илви ни покажа како да ги пренесеме приказните низ фотографиите, како да бидеме автентични и да ја градиме довербата со луѓето пред објективот. Тоа искуство ќе ми биде водилка во иднината.
Рацин: Каја, како вие ја гледате идејата за Европа денес?
Каја Тасевска:
За мене Европа не е место на мапата, туку процес – движење едни кон други. Простор што го учиме, но и простор што нè менува додека се приближуваме кон него.
Рацин: Што сакавте да пренесете со вашата фотографија?
Каја Тасевска:
Сакав да ја уловам тивката истрајност на секојдневието. Цветарот на мојата фотографија е како светилка во темнината – мал универзум што опстанува додека сè околу него се менува. Приказна за корени што не исчезнуваат и покрај транзицијата.
Рацин: Може ли фотографијата да се бори со дезинформациите?
Каја Тасевска:
Да – со својата најпроста сила: сведоштвото. Фотографијата не вика, таа сведочи. Понекогаш вистинската приказна започнува токму со едно искрено, неподготвено кадро.
Рацин: Што научивте од работата со Илви Њиокиктјен?
Каја Тасевска:
Илви внесе јасност. Нè научи дека фотографијата е дијалог, не трофеј – и дека добрата приказна бара трпеливост и искреност кон луѓето пред објективот.
Рацин: Какво значење има за вас тоа што изложбата ќе патува низ целиот регион и што е дел од дијалог за европските вредности?
Каја Тасевска:
Тоа патување е како огледало што се движи. Нè поврзува во момент кога многумина се чувствуваат изолирани, и потсетува дека нашите мали лични приказни заедно создаваат поголема карта на регионот – една што сака да гледа напред.
Изложбата „Стигнавме ли веќе: Кои се патоказите кон ЕУ?“ ќе биде претставена во сите шест земји учеснички. Отворањето во Скопје беше на 6 ноември во Мултимедијалниот центар „Мала станица“.
Проектот е организиран од Амбасадата на Кралството Холандија во соработка со Македонскиот центар за фотографија.
