Skip to content
Поранешниот амбасадор на САД во Белград, Вилијам Монтгомери, предупредува дека Балканот „станува потенцијално насилен и нестабилен“, со жаришта што може да ескалираат во Косово и Босна ако се продолжи со политиката на занемарување и импровизација. Во интервју пренесено денеска, тој смета дека Западот е премногу зафатен со сопствени кризи и му посветува недоволно внимание на регионот – грешка што, според него, може да продуцира нови тензии. Во ретроактивна оценка, Монтгомери вели и дека НАТО-бомбардирањето на Србија во 1999 година било „грешка“, вклучително и напади како оној врз РТС и несреќниот погодок на кинеската амбасада.
Неговата дијагноза е песимистички реалистична: „најверојатниот лош исход“ е статус-кво со „земји од трета класа“ без силен раст и без шанса за вистински напредок. Како посебно ризични точки ги наведува состојбите во Босна и маневрите околу Милорад Додик, кои, ако се третираат со наметнување и без внимателна деескалација, можат да поттикнат нов бран нестабилност.
Во политичкиот дел од интервјуто, Монтгомери изразува надеж дека администрацијата на Доналд Трамп (со преостанати повеќе од три години мандат) би можела да преземе „нови позиции“ и да „промени работи“ на Балканот, доколку процени дека досегашните формули не функционираат. Паралелно, тој укажува дека МКТЈ и пошироките пост-војни механизми не ја исполниле целта да произведат трајна соработка – делумно и заради политичките последици што ги генерираа внатре во земјите.
Тој додаде дека без подолгорочна стратегија што комбинира внимание, деескалациски механизми и економски мотор за интеграција, Балканот останува во зона каде што еден погрешен потег може да ја претвори политичката криза во безбедносна. Во тој контекст, оценката за 1999 година не е само ревизија на минатото, туку и предупредување за иднината: одлуките што го прескокнуваат локалниот контекст носат висока цена.
