Skip to content
Европската Унија ја потврдува својата целосна и недвосмислена посветеност на перспективата за членство на Западен Балкан во Европската Унија, истакнувајќи дека иднината на Западен Балкан лежи во Унијата и дека проширувањето е реална можност што треба да се искористи, се наведува во Декларацијата усвоена вечерва на самитот ЕУ-Западен Балкан, што се одржува во Брисел.
Во документот се наведува дека лидерите на ЕУ и нејзините земји-членки, во консултација со своите партнери од Западен Балкан, заклучиле дека денешниот самит ја покажува силата на врската и придобивките што им ги носи на граѓаните, но исто така дека руската агресија против Украина и растечките геополитички предизвици ја истакнуваат потребата од сè посилни врски меѓу ЕУ и Западен Балкан.
Како што е наведено, Самитот е најважната можност во годината за повторно потврдување на стратешкото партнерство меѓу Европската Унија и Западен Балкан.
Достигнувања меѓу двата самити
Бриселската декларација го поздравува новиот динамизам и напредок постигнат од последниот самит и додава дека забрзувањето на процесот на пристапување, врз основа на кредибилни реформи од страна на партнерите, фер и ригорозна условеност и принципот на сопствени заслуги, е во заеднички интерес.
Во документот се наведува дека недостатокот на нормализација на односите меѓу Приштина и Белград продолжува да ги попречува двата партнера на нивниот европски пат и дека сите договори постигнати во дијалогот мора да се спроведат, особено Договорот за патот кон нормализација и неговиот Анекс.
„Поддршката во рамките на Фондот за реформи и раст на Западен Балкан е условена од конструктивен ангажман на партнерите со мерлив напредок и опипливи резултати во нормализацијата на нивните односи“, се наведува во Декларацијата.
Во него се наведува дека проширувањето е геостратешка инвестиција во мир, безбедност, стабилност и просперитет, како што е наведено во Декларацијата од Гранада, и дека вонредните ситуации на нашето време бараат одржлив моментум, и дека земјите што се стремат кон членство мора да ги засилат своите реформски напори, а од друга страна, ЕУ мора да ги зајакне своите внатрешни темели и реформи.
„ЕУ ја поздравува посветеноста на партнерите од Западен Балкан да ги почитуваат европските вредности и принципи, во согласност со меѓународното право, приматот на демократијата, основните права и вредности и владеењето на правото, и очекува од нив да го покажат ова и со зборови и со дела, преземајќи одговорност и спроведувајќи ги потребните реформи, особено во областа на фундаменталните принципи.
Независност, слобода на изразување и плуралистички медиуми
Слободата на изразување, независните и плуралистичките медиуми, родовата еднаквост и силната улога на граѓанското општество се од суштинско значење за обезбедување функционална демократија. ЕУ ги повикува партнерите да ги гарантираат правата и еднаквиот третман на лицата што припаѓаат на малцинства“, се вели во текстот на Декларацијата.
Исто така, се наведува дека инклузивната регионална соработка, помирувањето и добрососедските односи остануваат од суштинско значење за градење заедничка иднина, како и за спроведување на меѓународните договори со добра волја и со опипливи резултати, вклучувајќи го и Преспанскиот договор со Грција и Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија.
Додава дека сè уште се потребни решителни понатамошни напори за поттикнување на помирувањето и регионалната стабилност, како и за наоѓање и спроведување дефинитивни, инклузивни и обврзувачки решенија за регионалните и билатералните спорови и прашања на партнерите вкоренети во наследството од минатото, во согласност со меѓународното право и утврдените принципи, вклучувајќи го и Договорот за прашањата за сукцесија, како и преостанатите случаи на исчезнати лица и прашањата за воени злосторства.
Непоколеблива поддршка за Украина
Во Декларацијата се наведува дека тие се обединети во нивната непоколеблива поддршка и солидарност со Украина додека таа го брани својот суверенитет и територијален интегритет од неиспровоцираниот и нелегален воен агресор – Русија.
„Ја повторуваме нашата поддршка за сеопфатен, праведен и траен мир во Украина, врз основа на Повелбата на ООН и меѓународното право. Ќе продолжиме да инвестираме во мултилатерализмот и да работиме со партнерите за да го почитуваме меѓународното право“, се вели во документот.
Повторува дека усогласувањето со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ, вклучително и спроведувањето на рестриктивните мерки на ЕУ, останува силен израз на стратешкиот избор на партнерите, истовремено пофалувајќи ги оние партнери од Западен Балкан кои веќе се целосно усогласени и повикувајќи ги оние кои сè уште не го сториле тоа да го следат примерот.
„Остануваме посветени на приближување на партнерите од Западен Балкан до ЕУ уште за време на процесот на проширување. Постепената интеграција, спроведена на реверзибилен и базиран на заслуги начин, е во тек во неколку области на политиката, обезбедувајќи конкретни придобивки за граѓаните однапред и отворајќи го патот за пристапување. Треба да се разгледаат понатамошни предлози за постепена интеграција, со соодветно усогласување со законодавството на ЕУ. Напредокот во економската интеграција треба целосно да го зачува интегритетот на единствениот пазар на ЕУ и еднакви услови за игра“, се наведува во Декларацијата.
„Единствен пазарен автопат“
ЕУ, исто така, го поздравува напредокот во постепената интеграција на партнерите од Западен Балкан во единствениот пазар на ЕУ, вклучително и спроведувањето на иницијативите „Единствен пазарен автопат“, проширувањето на зелените ленти меѓу ЕУ и Западен Балкан и финансирањето на модернизацијата и хармонизацијата на граничните премини, успешното пристапување на неколку партнери во Единствената европска платежна област (SEPA), приклучувањето или репликацијата на дигиталните иницијативи, како што се центрите за дигитални иновации, WiFi4WB и Дигиталниот паричник за идентитет на ЕУ, како и намалувањето на трошоците за роаминг на податоци меѓу ЕУ и партнерите од Западен Балкан од 1 октомври 2023 година.
Се нагласува дека Планот за раст ќе ја забрза социо-економската конвергенција меѓу Западен Балкан и ЕУ, под услов партнерите да спроведат реформи поврзани со ЕУ, нагласувајќи дека Регионалниот заеднички пазар е катализатор за подлабока интеграција и чекор кон единствениот пазар на ЕУ.