Skip to content
Средбата меѓу украинскиот претседател Володимир Зеленски и американскиот претседател Доналд Трамп во Мар-а-Лаго на Флорида почна со пораки на оптимизам, но и со јасен сигнал дека најтешките точки допрва доаѓаат. Зеленски му се заблагодари на Трамп за домаќинството и рече дека очекува разговорите да донесат мир „што е можно побрзо“, додавајќи дека тимовите работеле на 20-точковен план, а денешната средба е за стратегија како тој да се придвижи напред.
Во текот на билатералата, новинарите накратко биле пуштени во просторијата каде што се одвива разговорот. Зеленски и делегацијата на Украина седеле спроти Трамп и американската делегација, во која, според извештајот од местото, се вклучени државниот секретар Марко Рубио, шефицата на кабинетот на Белата куќа Сузи Вајлс, претседателот на Здружениот началнички комитет генерал Ден Кејн, Џаред Кушнер, Стив Виткоф и заменик-шефот на кабинетот Стивен Милер. Обидите за дополнителни прашања траеле кратко – Трамп, според истиот опис, нагло ѝ наложил на советничката за комуникации Марго Мартин да ги испрати новинарите „на ручек“, по што медиумите биле изведени надвор. Во овој момент, останува неизвесно дали јавноста ќе добие нови изјави веднаш по средбата, иако Трамп претходно навести дека верува оти тие повторно ќе се обратат откако ќе заврши состанокот и планираниот повик со европски лидери.
Токму тој 20-точковен план, според процените од преговорите, е „околу 90%“ усогласен, но остануваат две теми што не се решаваат со дипломатски речник: линијата на територијален распоред по евентуален прекин на огнот и моделот за управување со нуклеарната централа Запорожје. Зеленски беше воздржан кога новинарите го прашаа дали ќе има територијални отстапки, ограничувајќи се на тоа дека прашањето ќе се отвори на состанокот.
Од американска страна, Трамп настапи со формула што звучи како порака до повеќе адреси одеднаш: дека „има основа за договор“ и дека е потребно конфликтот да заврши, а притоа најави „силен безбедносен аранжман“ за Украина во кој би биле вклучени и европските држави. Во јавноста останува и сенката од неговиот претходен телефонски разговор со Владимир Путин, по кој Трамп најави дека ќе продолжи со контакти и по средбата со Зеленски.
Зад оптимистичните изјави, содржината на 20-точковниот документ покажува зошто разговорите се чувствителни. Планот инсистира на реафирмација на украинскиот суверенитет, безбедносни гаранции што Киев ги гледа како „НАТО-стил“ заштита, задржување на украинската армија на сегашното ниво и механизам за мониторинг и санкции доколку договорот се прекрши. Но токму таму каде што политиката и картата се судираат, документот се судира со реалноста: Русија бара повлекување од делови што Украина сè уште ги контролира во Донецк, Киев сака замрзнување на линијата на сегашните позиции, а Вашингтон – според извештаите – турка модели на демилитаризирани зони и посебни економски режими.
Пораката од Флорида, засега, е двојна. Однадвор, се продава „моментум“ и надеж дека договор е можен. Однатре, се гледа дека клучните прашања не се решени и дека токму тие ќе ја одредат цената на мирот, ако воопшто се постигне формула што ќе ја прифатат и Киев и Москва.