Skip to content
Бројката „13,8 милијарди евра“ денес се пласира како доказ дека Европската Унија е „клучниот економски двигател“ за земјава, придружена со тврдење дека „78% од извозот“ завршува на европските пазари. Но ако се зборува прецизно за календарската 2024 година, официјалните европски трговски статистики ја ставаат вкупната стоковна размена ЕУ–Северна Македонија на 13,068 милијарди евра, а не на 13,8.
Податоците на Европската комисија (Eurostat Comext) покажуваат дека во 2024 година ЕУ увезла стоки од Северна Македонија во вредност од 6,414 милијарди евра, а извезла 6,653 милијарди евра – што значи дека ЕУ ја завршила годината со суфицит од 239 милиони евра во трговијата со земјава. Истата база ја објаснува и зошто бројката 13,8 милијарди „се лепи“ во јавниот дискурс: токму 2022 година е забележана како година со 13,839 милијарди евра вкупна размена, додека 2023 е 13,460, а 2024 паѓа на 13,068 милијарди евра.
Домашната статистика ја дополнува сликата со поширокиот баланс: во 2024 година вкупниот извоз на Северна Македонија изнесувал 7,781 милијарди евра, увозот 11,062 милијарди евра, а трговскиот дефицит 3,281 милијарди евра. Во истата објава Државниот завод за статистика наведува дека земјите членки на ЕУ учествуваат со 61,4% во вкупната размена, додека најголеми партнери по обем се Германија, Велика Британија, Грција, Кина и Србија (заедно 48,5% од размената).
Затоа вистинското прашање зад паролите не е само „колкава е размената“, туку што точно тргуваме и кој ја носи цената на зависноста. Европската статистика за 2024 покажува дека најголем дел од увозот на ЕУ од Северна Македонија е концентриран во хемикалии и сродни производи (2,058 милијарди евра) и во машинска и транспортна опрема (1,982 милијарди евра). Од другата страна, меѓу најголемите ставки во извозот на ЕУ кон Северна Македонија се машинска и транспортна опрема (1,940 милијарди евра) и минерални горива и сродни материјали (1,363 милијарди евра) – категорија што во пракса обично значи чувствителност на ценовни шокови и енергетска зависност.