Skip to content
Невообичаена кампања од Литванија сака да прикаже ретки шумски птици на новите евро банкноти со цел да се подигне свеста за исчезнувањето на европските дождовни шуми и да се охрабрат граѓаните да ги купат шумите со донации за да ги заштитат.
Литванската фондација „Антички шуми“ започна необична, но инспиративна иницијатива. Имено, тие сакаат загрозените европски видови птици да се појават на новите евро банкноти. На предлогот испратен до Европската централна банка за нов дизајн на банкнотата, банкнотата од 100 евра го прикажува големиот тетреб, ретка птица чии природни шуми во Литванија речиси исчезнаа.
Фондацијата верува дека таков потег би помогнал да се подигне свеста за исчезнувањето на старите шуми низ Европа и важноста на нивното зачувување. Денес, само неколку стотици примероци од овој вид живеат во Литванија, па, како што велат авторите на кампањата, „тетребот и банкнотата се подеднакво ретки“.
Предлогот се темели на националниот проект „Neįkertamas miškas“ („Недопирлив имот“), преку кој старите шумски површини се третираат како „недвижен имот“ наменет исклучиво за природата, без никакви згради, сеча или човечка интервенција. Целта е ваквите шуми да останат недопрени и на крајот да станат дождовни шуми кои обезбедуваат засолниште за ретки видови птици и животни.
За разлика од повеќето европски земји, каде што индивидуалните сопственици на шуми мора да комбинираат економска добивка со зачувување на природата, Литванија оди чекор понатаму. Нејзината кампања се базира на заедничко финансирање, граѓаните директно донираат пари за купување шумски површини кои инаку би биле исечени или претворени во градежно земјиште.
Целта е да се соберат 200.000 евра за купување на околу 20 хектари зрела шума. Досега е собрана повеќе од половина од сумата, што покажува голем интерес на јавноста за овој вид заштита на природата.
Успешни примери од светот
Литванскиот модел наликува на успешни примери од целиот свет. Во Шкотска, „Џон Муир Траст“ заштити повеќе од 50.000 хектари недопрена дива природа благодарение на донациите од граѓаните, додека слични програми во Костарика и САД покажаа дека финансиските стимулации и директното сопствеништво можат ефикасно да придонесат за зачувување на природните живеалишта.
Со купување шуми, Фондацијата обезбедува тие области да добијат траен статус на заштитено подрачје, без сеча, градба и човечки активности. Ваквите шуми, покрај заштитата на загрозените видови како што е црната тетреба, имаат и важна еколошка улога: тие апсорбираат јаглерод, ја штитат почвата од ерозија и ја регулираат климата.
Старите шуми во Литванија привлекуваат и бројни туристи, посетители заинтересирани за набљудување птици, фотографирање и планинарење. Тоа носи дополнителен приход за локалните заедници, без да ги загрозува природните екосистеми.
Иако предлогот тетребата да се појави на банкнотата не е официјален, кампањата веќе ја постигна својата цел: привлече внимание од јавноста и започна разговор за загрозените видови и одговорен став кон природата.
Иницијативата се совпаѓа со целите на Европската Унија за заштита на 30 проценти од територијата на континентот до 2030 година, а Литванија покажува дека дури и малите земји можат да имаат големо влијание кога ја комбинираат креативноста и љубовта кон природата. Дури и ако европските пари не носат слика на тетреб, пораката за важноста на шумите и загрозените видови веќе одекна низ целиот континент.
