Skip to content
„57 на 50“ звучи како уште една бројка што лесно пали нервоза на социјалните мрежи, но зад неа стои стара регулатива што сега се префрла во нов, дигитален калап. На 24 декември 2025, министерот за внатрешни работи Панче Тошковски изјави дека системот „Безбеден град“ ќе применува ист праг на толеранција како и постојните полициски радари – па ако ограничувањето е 50 км/ч, прекршокот формално ќе се регистрира од 57 км/ч.
Објаснувањето е во таканаречените „безбедносни разлики“, односно толеранцијата што мора да се одбие од измерената брзина за прекршокот да биде правно издржан. Според кажаното во интервјуто, правилото е „до 6 км/ч“ толеранција за ограничувања до 100 км/ч, „8 км/ч“ за ограничувања над 100 км/ч и „12 км/ч“ за случаи над 200 км/ч. Во пракса тоа значи дека ако камерата измери 57, системот одзема 6 и „правно релевантната“ брзина станува 51 – над дозволените 50, па се отвора пат за прекршочен налог.
Овој механизам, меѓутоа, отвора и пошироко прашање: дали „Безбеден град“ се продава како проект за дисциплина и безбедност – или како машина за казнување со статистика што треба да ја убеди јавноста дека системот „работи“. МВР веќе објави дека во првите 12 часа од пробното функционирање на системот биле регистрирани околу 65.000 прекршоци, а во првата фаза се евидентираат брзо возење, поминување на црвено, истечена сообраќајна дозвола и непрописно паркирање. Најавено е дека кога системот целосно ќе се пушти во употреба, сопствениците ќе добиваат СМС и е-пошта со линк за преземање записник и платен налог, а плаќањето ќе може да се врши електронски.
Тошковски најави и дигитална платформа преку која граѓаните ќе можат да видат каде се поставени камерите за брзина и за црвено, како и да ги ажурираат контакт-податоците поврзани со системот. Од аспект на превенција, ова може да помогне – но истовремено го носи и стариот ризик: „кочење“ само на критичните точки, а потоа враќање на истата навика неколку стотини метри подалеку. Ако целта е промена на култура, а не лов на бројки, тогаш камери и прагови не се доволни без јасни критериуми зошто токму тие точки се „критични“ и каков ефект се мери.
Во истото интервју беше отворена и темата за службените возила. Според најавеното, брзата помош, пожарната, полицијата и други службени возила нема да бидат регистрирани кога постапуваат во рамки на службени дејствија што можат да се оправдаат, но во „регуларно“ движење ќе бидат процесуирани како и сите други. На хартија, тоа звучи како баланс; во практика, токму таму се создава просторот за најголемата недоверба: кој и како утврдува што е „оправдано“ и дали јавноста ќе има увид во правилата што ја раздвојуваат нужноста од злоупотребата.
Дополнителна сенка врз довербата фрла и податокот дека, според изјавата на Тошковски, имплементацијата и одржувањето на проектот од 2008 до 2025 ги чинеле граѓаните околу 85 милиони евра, додека деталите за бројот и цената на камерите остануваат класифицирани. Кога државата бара јавноста да ѝ верува на автоматизирано казнување, минимумот е мерливи стандарди и максимална транспарентност таму каде што не се загрозува безбедноста – инаку „57 на 50“ лесно станува симбол за систем што бара послушност, а нуди малку одговорност.
За возачите, суштината е едноставна: казна 57 км/ч не е „ново ограничување“ туку праг што произлегува од толеранцијата, но тоа не е покана да се вози „на раб“. Брзинометрите во возилата имаат отстапувања, сообраќајните услови се менуваат во секунда, а 50 км/ч во населено место постои затоа што таму најчесто се случуваат најтешките последици при судир. Ако „Безбеден град“ навистина треба да штити животи, најлогичната порака не е како да се „помине“ под прагот, туку како да се симне навиката за брзање таму каде што една секунда носи туѓ живот.