Skip to content
Новогодишната ноќ кај нас најчесто не „паѓа“ на огнометот или на музиката, туку на три места што никој не ги планира: масата, чашата и една „само една“ петарда. Институтот за јавно здравје годинава апелира токму таму да се пресече ризикот, затоа што последиците не доаѓаат спектакуларно – доаѓаат тивко, на 1 јануари, во дежурните амбуланти, на патиштата и во домови каде што празникот завршил со погрешна одлука.
Првата грешка е доцниот, тежок оброк како да е обврска. Во вечерните и ноќните часови телото природно забавува: метаболизмот, чувствителноста на инсулин и дигестијата не работат како преку ден, па обилната вечера пред спиење се претвора во тежина, рефлукс, надуеност и лош сон. ИЈЗ препорачува последниот поголем оброк да биде три до четири часа пред легнување, а ако „доцна вечера“ е неизбежна, да биде полесна, со помалку мрсно, пржено и силно зачинето, и со помали порции. Славењето не мора да заврши со легнување веднаш по јадење; понекогаш и кратка прошетка е најевтината превенција од најчестото новогодишно „жалење“.
Втората грешка е алкохолот како темпо, а не како избор. ИЈЗ апелира на умереност и самоконтрола, без брзо и прекумерно пиење, затоа што токму тоа најчесто носи труења, падови, повреди и ризични одлуки. Најопасното правило е и најпросто: никогаш не се управува возило под дејство на алкохол. Ако пиете, превозот се решава однапред, додека уште мислите трезвено. Во меѓувреме, алкохолот е побезбеден кога оди со храна, со вода меѓу чашите и со свест дека може да има опасни интеракции со лекови. За бремени, малолетни и лица со хронични болести пораката е најдиректна: алкохол – не.
Третата грешка е пиротехниката „за атмосфера“. ИЈЗ предупредува дека петардите и пиротехничките средства се сериозен ризик за здравјето и безбедноста, особено кога се во раце на деца и малолетници или кога некој ги користи под дејство на алкохол. Тука нема „среќа“ – има физика. Средство што не експлодирало не се активира повторно. Бучавата не е само нервоза; може да предизвика стрес и здравствени проблеми кај деца и постари лица, а кај милениците паника и бегство. Во реалноста, најпаметната пиротехника е онаа што не сте ја купиле.
Ако сакате новогодишната вечер да заврши без „утрешни последици“, клучот е во планирањето на неколку ситници што звучат досадно, ама спасуваат: јасна граница за јадење и пиење, превоз решен однапред, пиротехника надвор од домот и надвор од рацете на деца, и здрав разум ако некој веќе не се чувствува добро. Празникот не мора да биде тест за издржливост – може да биде ноќ што завршува мирно, без драматичен крај и без „дај да видиме што ќе биде“.