Skip to content
Археолози во источна Франција открија праисториски споменик каков што досега не е виден во Европа и кој, според првичните процени, би можел да ја промени сликата за неолитската архитектура и ритуали. На локалитетот Марлиен, во близина на Дижон, тим од францускиот Национален институт за превентивни археолошки истражувања (Inrap) документирал сложен систем од кружни и потковичести огради, распослани на површина од околу 15 хектари, со траги од човечко присуство низ повеќе векови и дури милениуми.
Највпечатлив е таканаречениот трократен споменик – централна кружна ограда со дијаметар од околу 11 метри, од која кон север се надоврзува потковичеста ограда долга околу 8 метри, додека на југ се протега отворена издолжена структура. Во страничните огради се откриени слоеви чакал, што упатува на постоење надградени конструкции, веројатно дрвени. Археолозите нагласуваат дека не постои директна паралела со познатите мегалитски или обредни комплекси, поради што споменикот е опишан како „преседан“ во француската праисторија.
Локалитетот не се ограничува само на еден период. Во истата зона се откриени траги од населби и објекти од неолитот до раното железно време, како и повеќе бунари од бронзеното време кои сведочат за интензивно користење на долината и за развиени водни системи. Наодите вклучуваат и „паноплија“ на стрелец – пакет од седум кремени врвови од стрели, две рачни заштити, кремен запалувач и бронзена кама, најверојатно од културниот период Бел Бикер, што упатува на ритуална или погребна функција на местото, иако досега не е потврден класичен гроб.
Особено внимание привлекува фактот што единствените предмети поврзани непосредно со монументалните огради се обработени кремени алатки, што ги насочува истражувачите кон неолитска датација. Сепак, конечниот одговор се очекува од радиокарбонската анализа, која треба да го прецизира стареењето на органските траги во и околу рововите на споменикот. Ако се потврди дека структурата е стара неколку илјади години пред новата ера, тоа ќе значи дека во регионот на Марлиен постоела комплексна обредна архитектура многу пред римското и келтското присуство на овие простори.
Археолозите предупредуваат дека откритието е само почеток: останува да се утврди дали овој споменик бил изолиран, уникатен случај – или дел од поголема, сè уште непозната мрежа на праисториски ритуални центри во Бургундија и пошироко. Во меѓувреме, локалните власти и научната јавност веќе разговараат за можноста местото да стане нова точка на културен туризам и жива лабораторија за проучување на најстарите слоеви од европската историја.