Skip to content
Во светот моментално има помеѓу 7,2 и 7,4 милијарди активни „паметни“ уреди, што вклучува паметни телефони, таблети и разни видови преносни компјутери.
Бидејќи голем број луѓе поседуваат два или повеќе вакви уреди, вкупниот број на корисници е околу 6,4 милијарди луѓе. На планета која има околу 8,14 милијарди луѓе, ова значи дека три четвртини од нив користат некаков вид паметен уред, а постојано или повремено пристапуваат до интернет, што го поставува прашањето – колку тоа влијае на потрошувачката на електрична енергија?
Меѓународната телекомуникациска унија (ITU), која е една од агенциите на Обединетите нации, на почетокот на годината објави дека околу 5,6 милијарди луѓе во светот имаат постојан пристап до интернет, што значи дека пристапуваат до „мрежите на сите мрежи“ најмалку еднаш на секои пет дена.
Водечките земји се САД и Кина, со околу 85 проценти од Американците кои го посетуваат интернетот секој ден, во споредба со 79,7 проценти во Кина.
Ова е последица, пред сè, на сè поевтините уреди за пристап до интернет. Само пред деценија и пол, паметните телефони и таблетите (како и некои лаптоп компјутери) беа вистински луксуз, со цени неколку пати повисоки од стандардните мобилни телефони од тоа време. Со текот на времето, процесот на производство на вакви уреди, првенствено во Кина и Тајван, беше значително подобрен, што доведе до драстичен пад на нивните цени, пишува Newsmaxbalkans.
Еден од клучните фактори беше подобрувањето на таканаречените SMC (Surface Mounted Component) компоненти, разни процесори, мемории и други чипови, кои можеа да се склопат само во еден индустриски процес, што значително го забрза и поедностави производството. Ова доведе до фактот дека денес лесно можете да најдете нов паметен телефон или таблет со солидни перформанси за цена помеѓу 100 и 150 долари (на светскиот пазар), а цените во продавниците често се многу пониски на разни распродажби.
Истото е случај и со цените на лаптопите, кои можат да се купат за само неколку стотици евра.
Истото се случува и со цените на дигиталните мемории, односно уредите за складирање податоци, а денес имаме широко распространети дискови и мемориски картички со капацитет од неколку терабајти (Terabyte). Сите овие уреди, се разбира, мора постојано да се надополнуваат, и иако проценките варираат, потрошувачката на електрична енергија во светот за оваа намена се движи помеѓу 7 и 11 терават-часови (TWh) електрична енергија.
Кога на ова ќе се додаде инфраструктурата без која паметните телефони и интернетот не би функционирале, разните сервери на телекомуникациските компании, базните станици и системите за пренос на податоци со оптички кабли, потрошувачката на електрична енергија експоненцијално се зголемува.
Заедно со ова, не треба да ги заборавиме десетиците милиони активни сервери (големи компјутери и центри за податоци за складирање на податоци).
Некои експерти веруваат дека глобално има повеќе од сто милиони вакви серверски компјутери и дека нивниот број речиси ќе се удвои за десет години, главно поради исклучително брзиот развој на разни системи за вештачка интелигенција.
Денес, брзо се градат големи системи за складирање на податоци „во облакот“ (анг. Cloud Data Storage), за складирање на различни видови податоци, така што тие се достапни секогаш, насекаде и од секое место. Еден од најголемите светски технолошки гиганти, Google, штотуку ја претстави својата техничка анализа за потрошувачката на електрична енергија кога станува збор за неговиот водечки модел на вештачка интелигенција Gemini.
Рекорден број корисници на алатки за вештачка интелигенција
Податоците од февруари оваа година покажуваат дека Gemini има 284,1 милиони уникатни корисници месечно, додека веќе во мај тој број надмина 400 милиони.
Иако Google вели дека едно барање на услугата Gemini троши толку електрична енергија колку гледањето телевизија околу осум до девет секунди, вистинскиот проблем е што има милијарди вакви барања.
Не треба да заборавиме дека Google Gemini е само еден од популарните модели и услуги за вештачка интелигенција, Chat GPT од Open AI има помеѓу 700 и 800 милиони редовни корисници, а се очекува бројот да надмине една милијарда до крајот на годината.
Претстојната енергетска криза
Поради ова, експертите веруваат дека дури и денес индустријата за мобилна и вештачка интелигенција троши електрична енергија како и некои помали земји, како што е Австрија, која годишно троши вкупно околу 70,42 терават-часови (TWh). Оваа потрошувачка само ќе се зголеми, дури и ако нема уште поголема употреба на паметни уреди и модели на вештачка интелигенција во следните пет години, што е исклучително малку веројатно.
За ова во голема мера придонесува „новата нормалност“ бидејќи во голем број индустрии вработените се потпираат на компјутери, паметни телефони, модели на вештачка интелигенција и интернет во нивната секојдневна работа.
Друг важен фактор е стабилниот раст на куповната моќ на средната класа во Кина и Индија, како и во земјите од Југоисточна Азија, кои сега можат да си дозволат и мобилен (4G или 5G) пристап до интернет, како и фиксен пристап дома.
Од почетокот на оваа година, Европската Унија бара од сите сопственици на големи центри за податоци да ја мерат потрошувачката и да ја пријавуваат својата енергетска ефикасност во рамките на директивата EED, која вклучува планови за намалување на штетните емисии за околу 55 проценти до 2030 година. Сепак, ова ќе биде многу тешко да се постигне во пракса, поради различни глобални економски и политички фактори.
Иако се сметаше дека во САД и ЕУ веќе е можно да се намали потрошувачката на електрична енергија и загадувањето на животната средина за 18 до 20 проценти само со користење на обновливи извори на енергија, се покажа дека во „реалниот свет“ енергијата добиена од соларни панели и ветерни паркови едноставно не е доволна за толку брз раст на интернетот и вештачката интелигенција.
Некогашниот амбициозен план на ЕУ сите нови возила да бидат „нулта емисија“ до 2035 година, што во пракса значи дека нема нови возила на фосилни горива, денес изгледа доста тешко остварлив, повторно имајќи ги предвид глобалните економски, политички и енергетски трендови.
„Црните предвидувања“ на експертите дури одат дотаму што велат дека помеѓу 2030 и 2035 година, серверите и центрите за податоци низ целиот свет ќе користат речиси 900 терават-часови електрична енергија (TWh), што е двојно повеќе од она што го произведува Германија – за една година.
