Skip to content
Пензиските системи на Холандија, Исланд и Данска повторно се, како и во 2024 година, на водечките места во светот според Глобалниот пензиски индекс на Институтот Мерсер ЦФА. Глобалниот пензиски индекс (MCGPI) ги споредува пензиските системи низ целиот свет и предлага потенцијални области за реформи за да се обезбедат посоодветни и дарежливи пензии со висок степен на одржливост.
Овогодинешниот индекс, 17-ти по ред, спореди 52 пензиски системи, вклучувајќи четири нови земји: Кувајт, Намибија, Оман и Панама, кои покриваат околу 65 проценти од светската популација, но Србија не беше вклучена во истражувањето.
Вкупниот резултат на MCGPI за 2025 година е значително подобрување во глобалното обезбедување пензии: осум земји го подобрија својот рејтинг во споредба со претходната година, а ниту една не беше намалена. Максималната оценка А им беше доделена на пет земји кои постигнаа индексен резултат над 80.
Кој доби А?
Нивните пензиски системи, како што е наведено, обезбедуваат добри бенефиции, се одржливи и имаат високо ниво на интегритет. Холандија сè уште го има најдобриот пензиски систем во светот, по што на листата следат Исланд, Данска, Израел и Сингапур, кои за прв пат добија оценка А, единствената земја во Азија, покрај Израел, што постигна оценка на тоа ниво.
Овој индекс ја оценува земјата според три критериуми, чија соодветност се однесува на државна поддршка, бенефиции, средства за раст; одржливоста го разгледува односот помеѓу демографските индикатори и економскиот раст, националниот долг и јавните расходи, додека интегритетот ги анализира комуникациите, управувањето и оперативните трошоци.
Холандија има највисок вкупен резултат од 85,4 индексни поени, Исланд имаше највисок резултат во категоријата одржливост, Финска на деветтото место со оценка Б+ имаше највисок резултат за интегритет, а Кувајт на позиција 13 се издвои со најдобар резултат кога станува збор за адекватност. Меѓу првите петнаесет се пензиските системи на Шведска, Австралија, Чиле, Норвешка, Швајцарија, Велика Британија, Уругвај и Хонг Конг.
Земјите оценети со Б+ или Б се идентификувани како земји со пензиски системи со здрава структура и „многу добри карактеристики“, но исто така и со потреба од подобрување што ги издвојува од системите со оценка А. Обединетите Арапски Емирати, Шпанија, Колумбија, САД, Оман и Малезија добија оценка Ц+, додека Боцвана, Намибија, Панама, Полска и Италија се меѓу земјите со оценка Ц. Од разгледаните земји, Турција, Филипините, Аргентина и Индија добија најниска оценка Д како земји со системи кои имаат некои пожелни карактеристики, но и големи слабости или пропусти на кои треба да се одговори.
Во што е тајната?
Системот се базира на три модели, т.е. столбови: државен пензиски систем, според Законот за општи старосни пензии – Algemen Ouderdomswet (AOV); приватен и високо развиен пензиски систем кој се состои од колективни пензиски шеми поврзани со индустриски гранки или компании каде што работодавачот им плаќа на своите вработени месечен пензиски фонд; и индивидуална приватна пензија, како трет столб. Вкупната пензија се акумулира од сите овие три извори.
Холандија има една од највисоките возрасти за пензионирање – 67 години, која ќе продолжи да се зголемува: во 2028 година ќе се зголеми на 67 години и три месеци, а за мажите и жените родени по 1 јануари 1999 година, очекуваната возраст за пензионирање ќе биде 70 години. Се очекува зголемувањето на старосната граница да има негативен ефект врз рангирањето на системот, но преовладува фактот дека нема многу земји во кои нивото на сиромаштија кај постарите лица е толку ниско, а разликата во приходите пред и по пензионирањето е речиси незначителна како во Холандија.
Секој што работи или само живее во Холандија (не мора да биде вработен) на возраст меѓу 15 и 65 години е осигуран и има право на два проценти од целосната AOV пензија годишно. Тоа е основна државна пензија и се исплаќа во месечни износи. Од 1 јули оваа година, целосната државна AOW пензија за корисниците кои живеат сами изнесува 1.612,44 евра бруто и 1.238,96 евра нето. За пензионерите кои се во брак или живеат со друго возрасно лице, државната пензија е 1.103,97 евра бруто, или 848,41 евра нето. Пензионерите кои живеат во Холандија, исто така, добиваат надомест за одмор кој изнесува 100,39 евра бруто месечно за самци, или 71,71 евра бруто за оние кои живеат во заедница со некого.
Регресот за одмор се исплаќа секоја година во мај. Општата оценка е дека Холандија постигнала повеќе од повеќето земји во решавањето на демографските, економските и финансиските предизвици што им се закануваа на многу други пензиски системи во последните децении. Иако нејзиниот пензиски систем моментално е во процес на промени, преминувајќи од структура на претежно колективни бенефиции кон пристап со поиндивидуален дефиниран придонес, тој ќе продолжи да им обезбедува на пензионерите квалитетни бенефиции поткрепени со силна база на средства и робусна регулатива.