Општа тепачка во Албанија

Албанскиот парламент повторно се претвори во сцена на политички хаос. Наместо расправа за законите и одговорноста за корупциските скандали, камерите забележаа туркање меѓу пратеници и обезбедување, чад од запалени факели и расфрлана вода по салата – слика што многу повеќе личи на уличен протест отколку на седница на законодавен дом.

Инцидентот се случи за време на денешната седница во Тирана, кога пратениците од опозицијата запалија факели во самиот пленум и почнаа да фрлаат вода кон клупите, во знак на револт поради, како што тврдат, одбивањето на власта да отвори сериозна истрага за крупните корупциски афери. Драматичните снимки покажуваат густ чад што се шири низ салата, додека дел од пратениците се обидуваат да го блокираат приодот до собраниската говорница.

Во хаосот интервенираа обезбедувачите на парламентот, кои влегоа меѓу пратеничките клупи за да ги тргнат факелите и да ги смирaт најгласните претставници на опозицијата. Тоа доведе до ново ниво на тензии: настапи отворено туркање меѓу дел од пратениците и обезбедувањето, повиснати тонови и навреди, додека претседателот на Собранието се обидуваше да ја продолжи седницата.

Сцените од Тирана се кулминација на неколкунеделни тензии меѓу опозицијата и владејачкото мнозинство. Опозициските партии ја обвинуваат владата дека систематски ги игнорира барањата за темелни истраги за корупција, особено во делот на јавните набавки, инфраструктурните тендери и одлуките со кои, според нив, се фаворизираат фирми блиски до власта. Власта, пак, возвраќа дека протестите во парламентот се „политичко театар“ и обид да се блокираат реформите и европската агенда.

Корупцијата со години е едно од најболни прашања во Албанија. Меѓународните институции редовно u укажуваат на слабости во судството, јавната администрација и системот за јавни набавки, а и покрај формално започнатите реформи со поддршка од ЕУ и САД, перцепцијата во јавноста останува иста: дека високата корупција ретко стигнува до правосилни пресуди. Во таква атмосфера, и најмалата искра во парламентот – како запален факел или туркање со обезбедувањето – брзо прераснува во симбол на подлабоката криза на доверба.

Драматичните снимки од денешната седница веќе кружат на социјалните мрежи и се споделуваат со коментари дека „демократијата во Албанија колабира во живо пред камерите“. За дел од јавноста, тие се уште еден доказ дека политичките елити во Тирана не успеваат да го претворат парламентот во место на аргументирана дебата, туку во арена за спектакуларни гестови и демонстрации на сила. За другите, тоа е единствениот начин опозицијата да привлече внимание кон корупциските случаи за кои, како што велат, институциите молчат.

Во меѓувреме, процесот на европска интеграција на Албанија формално напредува – земјата ги отвори последните преговарачки кластери и добива пофалби од Брисел за дел од реформите. Но токму ваквите сцени во парламентот се потсетник дека без вистинска политичка култура, независно судство и конзистентна борба со корупцијата, статистиката од преговарачките поглавја лесно може да остане само на хартија, додека во реалниот живот институциите се претвораат во театар на кризи и спектакли.