Skip to content
Со едногласна поддршка од колегите градоначалници, градоначалникот на Скопје Орце Ѓорѓиевски доби нов четиригодишен мандат на чело на Заедницата на единиците на локалната самоуправа – ЗЕЛС. На денешното Генерално собрание беше одлучено тој да продолжи да ја води асоцијацијата, а во раководниот тим влегуваат и нови потпретседатели: градоначалникот на Чаир, Изет Меџити, и градоначалникот на Центар, Горан Герасимовски.
Новото раководство е изберено на конститутивната седница на Генералното собрание, со што ЗЕЛС добива тим кој истовремено ги обединува трите клучни урбани општини во главниот град – Град Скопје, Центар и Чаир. Паралелно, градоначалникот на Прилеп, Дејан Проданоски, е избран за претседател на Надзорниот одбор на ЗЕЛС, што во практика значи дека и поголемите општини надвор од Скопје добиваат свое место во врвот на асоцијацијата.
Во своето обраќање, Ѓорѓиевски им се заблагодари на градоначалниците за едногласната поддршка и порача дека ЗЕЛС во новиот мандат ќе се фокусира на „посериозна децентрализација“, особено во областа на социјалната заштита, како и на обезбедување поголема финансиска стабилност на општините. Тој нагласи дека оптимизмот го темели и на партнерскиот однос со Владата и со премиерот Христијан Мицкоски, со кои ЗЕЛС веќе работи на измените на Законот за локална самоуправа и на пакет мерки за фискална децентрализација.
Еден од приоритетите што посебно го истакна е воведувањето општинска комунална полиција од 2026 година – долгогодишно барање на ЗЕЛС, кое сега е дел од договорените измени. Според Ѓорѓиевски, комуналната полиција треба да донесе повеќе ред во јавниот простор и да ги растовари ресурсите на МВР од обврските што може да ги преземе локалната самоуправа, од непрописно паркирање до диви депонии. Заедно со тоа, ЗЕЛС ќе продолжи да лобира за поголем удел на општините во јавните приходи и за подобра наплата на сопствените извори, но и за понатамошен развој на електронските услуги како дел од модернизацијата на локалната администрација.
Со денешниот избор, во ЗЕЛС се потврдува и политичката комбинација што се гради последниве години: на чело е градоначалник од ВМРО-ДПМНЕ, додека потпретседатели стануваат градоначалници кои во локалната политика се препознаваат како лица со силен партиски и локален бекграунд – Изет Меџити, повеќекратен градоначалник на Чаир и влијателна фигура во албанскиот политички блок, и Горан Герасимовски, градоначалник на Центар кој во изминатиот мандат често ги отвораше темите за урбанизам, јавен ред и општествена одговорност на младите. Овој триаголник – Скопје, Чаир, Центар – му дава на ЗЕЛС силно урбано и мултиетничко лице, но истовремено создава и очекување дека политичките разлики ќе се остават на страна кога станува збор за интересите на општините.
ЗЕЛС и досега беше клучен канал преку кој 81 општина ги артикулира своите барања до централната власт – од поделбата на ДДВ и персоналниот данок, преку утврдувањето на блок-дотациите за образование и детска заштита, до условите за учество во ИПА и други ЕУ-фондови. Изборот на Ѓорѓиевски за втор мандат формално значи континуитет: тој првпат дојде на чело на ЗЕЛС во 2023 година, тогаш како градоначалник на Кисела Вода, а сега влегува во прв целосен четиригодишен мандат како градоначалник на Град Скопје. И самиот потсети дека претходно „имал речиси половина мандат“ да го води ЗЕЛС, а сега добива шанса да ги заокружи започнатите процеси.
Прашањето, сепак, останува исто како и при првиот избор: дали ЗЕЛС ќе биде само протоколарна сцена за соопштенија и пригодни говори, или вистински преговарач за капиталните теми – како распределбата на приходите, справувањето со енергетските и климатските предизвици, управувањето со отпадот и масовното иселување на кадри од општинските администрации. Фактот што во раководството седат градоначалници кои водат општини со сериозни урбани проблеми и силен медиумски притисок може да биде предност – тие добро ги знаат болните точки на локалната самоуправа – но и ризик, ако функцијата на ЗЕЛС се користи повеќе за партиски позиционирања, а помалку за конкретни решенија.
Во наредниот период ќе се види дали ветувањата за „посериозна децентрализација“ и „поголема фискална стабилност“ ќе добијат реални бројки во буџетите на општините и конкретни закони во Собранието, или ќе останат во рамките на стратегиски документи. Граѓаните, пак, ќе ја мерат успешноста на новиот состав по многу попросто мерило: дали нивните градови и села ќе добијат подобри услуги, повеќе ред во јавниот простор и поефикасни општини – или повторно ќе слушаат само за седници, говори и декларации.