Петтата симфонија на Густав Малер со оркестарот на Филхармонија

В четврток, 13 април, со почеток во 20 часот, оркестарот на Македонската филхармонија ќе ја изведе маестралната Симфонија бр.5 од австрискиот композитор Густав Малер. Концертот е насловен „Благден“, а диригент е маестро Вања Ѓумар Николовски.

Симфонијата бр. 5 на австрискиот композитор Густав Малер (1860 – 1911) е безвременско ремек-дело кое совршено ја отсликува неговата мисла „симфонијата е како светот, во неа треба да има сѐ“. Живот, љубов и смрт. Почнува да се развива од темно место, со посмртен марш на самиот почеток, кој преминува во бурен втор став. Потоа симфонијата се движи кон валцер, а Адаџетото, нејзиниот четврти став е класично љубовно писмо. Финалето е полно со енергија и живот – како чаша шампањ.

Симфонијата е компонирана во периодот меѓу 1901 и 1902 година, а премиерно била изведена на 18 октомври 1904 година во Келн. Реакциите на публиката биле млаки. Диригирал самиот композитор, а по премиерата изјавил: „Никој не ја разбра. Би сакал да ја водам изведбата на ова дело педесет години по мојата смрт“.

Петтата симфонија на Малер можеби ги збунила своите први слушатели, но денес таа има иконичен статус во историјата на музиката. Популарноста на ова симфониско дело меѓу пошироката публика, во голема мера се должи на неговиот четврти став – Адаџето, кое режисерот Лукино Висконти го употреби како музичка илустрација во својот филм „Смрт во Венеција“ од 1971 година.

Истиот фрагмент од Симфонијата, под диригентската палка на Леонард Бернштајн се свирел и на погребната церемонија на Роберт Кенеди во 1986 година. Токму затоа Адаџетото емотивно се врзува со „превезот на смртта“, иако суштински е инспирирано од љубовта.

Вања Ѓумар Николовски дипломирал на Факултетот за музичка уметност во 1992 година на Одделот за диригирање (класа на проф. Фимчо Муратовски), а во 1993 година на Одделот за композиција (класа на проф. Властимир Николовски). Во 1995 и 1996 година специјализира диригирање во Санкт Петербург, на конзерваториумот „Николај Римски Корсаков“, во класите на Илија Мусин и Михаил Кукушкин. Во овој период активно соработува со Јури Темирканов и Валери Гергиев. Мастер студиите по композиција ги продолжува во 1999 година во Скопје, во класата на проф. Гоце Коларовски.

Во богата диригентска дејност настапува со повеќе хорски и инструментални ансамбли во Македонија (меѓу кои и Македонската филхармонија, хорот на Македонската радио-телевизија, хорот „Мирче Ацев“ и др.), а Македонската опера и балет е неговата матична куќа. Остварува и голем број настапи во странство: Санкт Петербург (Русија), Белград (Србија), Виена (Австрија), Порто (Португалија), а подоцна и низа настапи во САД (Феникс, Сан Диего, Вашингтон, Лос Анџелес…). Неговите дела се изведуваат на „Денови на македонската музика“, „Охридско лето“, средбите на музичките академии од поранешна Југославија.

Диригентската, педагошката и композиторска дејност ја продолжува во САД, а во своето творештво минува низ различни фази: од неоромантичарски и неокласицистички елементи на почетокот на кариерата, до бескрајна творечка љубопитност што го води и во други творечки правци – минимализмот, џезот, фолклорот…