Skip to content
Три века по смртта на Луј XIV, „Кралот Сонце“ на Франција, научниците тврдат дека конечно ја откриле вистинската причина за неговата смрт – и таа не е гангрена, како што се верувало досега. Ново истражување на ДНК од неговото мумифицирано срце покажува дека кралот најверојатно починал од ретка габична болест на кожата, која довела до тешко труење на крвта.
Луј XIV, кој владеел од 1643 до 1715 година и остана запаметен како најдолго владејачки монарх во европската историја, починал на 1 септември 1715 година, само четири дена пред неговиот 77. роденден. Неговите лични лекари тогаш запишале дека причина за смртта е гангрена на левата нога – распаѓање на ткивото поврзано со инфекција и недоволен доток на крв. Хроничарите опишуваат дека кралот поминал две недели во тешки болки, но до крајот останал смирен и присебен.
Токму тоа официјално објаснување сега се доведува во прашање. Тим предводен од францускиот патолог Филип Шарлие добил дозвола од двајца потомци на Луј XIV – Жан д’Орлеан и Луј Алфонс де Бурбон – да анализира мал фрагмент од срцето на кралот, кое е чувано како реликвија во базиликата Сен Дени кај Париз. Наместо траги од бактерии типични за гангрена, научниците откриле габични структури во остатоците од крв околу срцевото ткиво.
Резултатот ги насочил кон дијагноза која во 18 век воопшто не била позната: хромобластомикоза – хронична габична инфекција на кожата и поткожното ткиво. Светската здравствена организација ја опишува како долготрајна, бавно напредувачка болест која најчесто се јавува во тропски и суптропски региони, по повреда на кожата и навлегување на одреден вид пигментирани габи. Таа предизвикува брадавичести и задебелени промени на кожата, кои може да се шират и да остават трајни деформитети.
Кај Луј XIV, истражувачите сметаат дека токму таква габична инфекција била почетната точка: кожна лезија која постепено се влошувала, довела до сериозна локална инфекција, а од таму – до сепса, односно труење на крвта, што впрочем го убило кралот. Во негово време оваа болест не била опишана, а дури и денес се смета за „запоставена“ тропска инфекција што тешко се лекува, иако постојат антигабични терапии.
Филип Шарлие објаснува дека заклучокот е изведен токму од типот на микроорганизми пронајдени во ткивото. „Кога ги анализиравме остатоците од крвта околу срцето, сфативме дека не станува збор за бактерии, туку за габи“, изјави тој за британските медиуми. Тоа, според тимот, ја менува сликата за последните недели на „Сонцескиот крал“ – од класичен случај на гангрена на дијабетичар, во комплексна габична инфекција која лекари од 18 век не би можеле ни да ја препознаат.
Новата дијагноза не ја менува само медицинската белешка за смртта на еден монарх. Таа дава и појасна слика за тоа како изгледале неговите последни денови во Версај: постојани болки, воспалена кожа, постепено пропаѓање на ткивото и, на крај, системска инфекција која го зафаќа целиот организам. Потомокот Луј Алфонс де Бурбон вели дека за него ова откритие е „уште еден дел од мозаикот“ што ги објаснува последните моменти на неговиот предок и колку тој навистина страдал.
Истражувањето е дел од поширок тренд во науката – таканаречена палеопатологија, која ги користи модерните форензички техники за да ги преиспита болестите и смртта на историски личности. Анализата на срцето на Луј XIV покажува колку силно новите лабораториски методи можат да ја коригираат или надополнат официјалната историја, особено кога станува збор за епохи во кои лекарите работеле без знаење за микроорганизми, имунологија и антибиотици.
За француската историја, откритието нема да го смени политичкото наследство на Луј XIV – апсолутниот монарх кој го централизирал кралството и оставил силен печат врз Европа. Но додава нов, човечки слој врз ликот на „Сонцескиот крал“: зад големата симболика на апсолутната моќ стоел човек кој, како и сите други, го завршил животот во борба со болка, болест и ограниченото знаење на своето време.