Владите на Полска, Франција и Германија ветија дека ќе ја направат Европа безбедносна и одбранбена сила со поголема способност да ја поддржи Украина. Овој потег стана итен бидејќи расте стравот дека поранешниот американски претседател Доналд Трамп дека би можел да се врати во Белата куќа и да и дозволи на Русија да ја прошири својата агресија.
Полскиот премиер Доналд Туск, кој во синоќа се сретна со францускиот претседател Емануел Макрон во Париз и со германскиот канцелар Олаф Шолц во Берлин, рече дека сака да ги „ревитализира“ односите на неговата нација со нејзините клучни европски партнери.
„Нема причина зошто да бидеме толку јасно воено послаби од Русија, и затоа зголемувањето на производството и интензивирањето на нашата соработка се апсолутно неоспорни приоритети“, рече Туск во аргументот за Европската унија да стане „воена сила“ сама по себе.
Дипломатскиот притисок дојде откако Трамп шокираше многумина во Европа со тоа што настапи како да ја поканува Русија да изврши инвазија на која било членка на НАТО што не троши доволно за сопствената одбрана.
„Не плативте? Дали сте деликвенти?“, раскажа Трамп на неидентификувана членка на НАТО за време на неговото претседателствување. „Не, не би те заштитил. Всушност, би ги охрабрил да прават што по ѓаволите сакаат. Мора да платиш. Мора да си ги платите сметките.“
Зборовите на Трамп на предизборниот митинг беа особено алармантни за земјите од првата линија на НАТО, како што е Полска, која ја доживеа и германската и советската окупација за време на Втората светска војна, а подоцна поминаа децении под советска контрола.
Запрашан за забелешките на Трамп, Туск рече дека тие „треба да се однесуваат како ладен туш за сите оние кои продолжуваат да ја потценуваат оваа сè пореална закана со која се соочува Европа“.
Туск, исто така, ги повика европските нации да инвестираат повеќе во воени проекти со цел „да се постигне што е можно побрзо… во следните десетина месеци, многу поголеми капацитети за воздушна одбрана, многу поголеми производствени капацитети во однос на муницијата“.
Германскиот канцелар Олаф Шолц исто така ги критикуваше коментарите на Трамп.
„Ветувањето на НАТО за заштита е неограничено, „сите за еден и еден за сите“, рече Шолц без да го спомене поранешниот претседател по име.
„Никој не може да си игра или „да се занимава“ со безбедноста на Европа“, додаде канцеларката.
Макрон, зборувајќи заедно со Туск во Париз, рече дека волјата на Европа „понатамошно снабдување и задоволување на украинските потреби е од клучно значење“, откако лидерите на 27-те земји-членки на ЕУ потпишаа договор за обезбедување на Украина со 50 милијарди евра поддршка за нејзината економија опустошена од војната.
Ова „ќе ни овозможи од Европа да направиме безбедносна и одбранбена сила која е комплементарна на НАТО и столб на Атлантската алијанса“, рече Макрон.
Забелешките на Трамп предизвикаа загриженост дека доколку биде реизбран, тој може да ја охрабри Русија да нападне други земји освен Украина.
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, во неделата издаде изјава во која се вели дека забелешките на Трамп ги ставаат американските војници и нивните сојузници на поголем ризик.
