Skip to content
Граѓаните имаат уште само два дена – денеска и утре – да се пријават за граѓанската обврзница од третата емисија и да вложат преку деловните банки, пред Министерството за финансии да го затвори повикот за запишување.
Станува збор за државна хартија од вредност наменета исклучиво за физички лица. Минималното учество е 10.000 денари – толку изнесува една обврзница, а секој што сака да вложи повеќе, запишува поголем број обврзници. Запишувањето се врши во филијалите на сите деловни банки во земјава, кои ги прибираат пријавите од граѓаните и ги проследуваат кон аукцијата.
Оваа трета емисија носи фиксна годишна каматна стапка од 4,5 проценти и рок на доспевање од две години. Државата планира да прибере 100 милиони денари преку ова издавање, а аукцијата е закажана за петок, 12 декември.
Каматата за првата година се исплаќа на 19 декември 2026 година, а главнината заедно со каматата за втората година се исплаќаат на 19 декември 2027 година – датумот на конечното достасување на обврзниците.
Практично, тоа значи дека парите што денеска или утре ќе ги вложи граѓанинот му се врзани за период од две години, со однапред позната камата и утврдени датуми за исплата. За разлика од класичниот депозит, обврзницата е хартија од вредност што може да се продаде и пред рокот – доколку има купувач. Правилата на Министерството за финансии дозволуваат граѓанската обврзница да се понуди на продажба преку Македонска берза или на т.н. шалтерски (ОТС) пазар, каде може да ја купат и физички и правни лица.
Со оваа емисија државата продолжува да ги вклучува граѓаните како директни кредитори на буџетот – наместо да се задолжува само кај банките и меѓународните кредитори, дел од јавниот долг се финансира преку мали вложувања на домаќинствата. Официјалното образложение е дека така се нуди сигурен инструмент во денари, со јасни правила и транспарентен проспект, а истовремено се собираат свежи средства за буџетските потреби и за сервисирање на јавниот долг.
За граѓаните што размислуваат дали да влезат во обврзницата, клучните прашања се три: дали можат да ги замрзнат парите за две години, дали им одговара фиксната каматна стапка од 4,5 проценти и дали се подготвени, ако им затребаат средства порано, да пробаат да ја продадат обврзницата на пазар – со можност цената да биде повисока или пониска во зависност од каматните услови во тој момент. Гарантот зад оваа обврзница сепак е државата, што за многумина останува главниот аргумент за сигурност, во време на неизвесни финансиски производи и чести промени на каматите.
Повикот се затвора утре, а по аукцијата Министерството за финансии ќе соопшти колкав дел од планираните 100 милиони денари се пополнети и колку граѓани станале нови држатели на државни хартии од вредност. За дел од домаќинствата тоа ќе биде начин за да ги заштитат заштедите со фиксна камата, за други – прво „пробање“ на пазарот на обврзници, каде државата настапува како должник, а граѓанинот како кредитор.
