Нема повеќе „колачиња“ на интернет

Во обид да ја намали бирократијата, Европската комисија сака да укине еден од своите најдосадни закони: правило од 2009 година кое го преплави интернетот со скокачки прозорци за согласност за колачиња.

Тоа е видот на поедноставување што обичните Европејци можат да го поддржат.

Колачињата се основа на интернетот, тие им овозможуваат на сопствениците на страници да собираат информации за посетителите, од тоа дали се најавиле со лозинка, до тоа што сакаат да купат, а со тоа и какви реклами би можеле да бидат заинтересирани.

Во 2009 година, европските законодавци ја сменија таканаречената Директива за е-приватност и ги обврзаа веб-страниците да побараат нивна согласност пред да вчитаат колачиња на уредот на корисникот, освен кога колачињата се „строго неопходни“ за обезбедување на услугата. Петнаесет години подоцна, интернетот е преполн со банери за согласност што корисниците механички ги затвораат без размислување.

„Премногу барање согласност всушност ја убива самата идеја за согласност. Луѓето се навикнати да се согласуваат со сè и престанаа да обрнуваат внимание на деталите. Ако согласноста е имплицирана за сè, таа повеќе нема исто значење за корисниците“, објаснува Питер Крекдок, адвокат за заштита на податоци во „Келер и Хекман“.

Колачињата сега се во фокусот на плановите на Европската комисија за поедноставување на регулативата во дигиталниот сектор. Службениците сакаат да воведат унифициран текст на законодавството во декември што би ги отстранил непотребните оптоварувања за технолошките компании. Во понеделник се одржа состанок со претставници на ИТ индустријата за колачиња и банери за согласност.

Според меморандум испратен до учесниците на фокус групата на 15 септември, кој го виде Политико, Комисијата размислува за олабавување на правилата, така што корисниците ќе ги поставуваат своите преференции еднаш (на пр. во поставките на прелистувачот), наместо да мора да го прават тоа секој пат кога ќе ја посетат страницата.

Слични идеи беа презентирани од земјите-членки на ЕУ.

Данска, која моментално претседава со Советот на ЕУ, предложи во мај да се укинат банерите за колачиња што служат за „технички неопходни функции“ или „едноставна статистика“. Ваквите колачиња, тврдат тие, се „безопасни“, за разлика од оние што се користат за маркетинг, рекламирање или споделување податоци со трети страни.

Од друга страна, индустријата предлага правилата за колачиња да се преместат во Општата регулатива за заштита на податоци (GDPR). За разлика од Директивата за е-приватност, која бара строга согласност, GDPR користи „пристап базиран на ризик“, така што компаниите можат да ги прилагодат мерките за заштита во зависност од ризикот од обработка на податоци.

Приватноста е чувствителна тема на европската политика

Првите потези на Комисијата за реформа на правилата за колачиња сигнализираат нова рунда на жестоко лобирање во Брисел – индустријата против организациите за приватност.

Од GDPR до најновите технолошки закони, прашањето за приватноста е едно од најспорните во европските институции. Затоа претходните обиди за реформа на правилото за колачиња не успеаја.

Некои идеи за поедноставување веќе беа дел од нацрт-регулативата за е-приватност од 2017 година, но таа беше повлечена во февруари оваа година како дел од агендата за дерегулација на претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, бидејќи институциите на ЕУ не успеаја да постигнат компромис за обемниот текст што опфаќаше сè, од онлајн рекламирање до национална безбедност.

Френк Тома, директор за политика во здружението на огласувачи IAB Europe, вели дека директивата за е-приватност има „премногу ригиден“ пристап кон согласноста и дека правилата би можеле да се поедностават со преминување кон GDPR, кој е пофлексибилен и се базира на проценка на ризикот. Ова би им овозможило на компаниите да се повикаат на други правни основи, како што е „легитимен интерес“

Тој додава, „нашиот повик за поедноставување не треба да се меша со помек пристап кон заштитата на податоците. Сите се согласуваат дека е важно да се одржи рамнотежа помеѓу заштитата на правото на приватност и конкурентноста на европската технолошка индустрија“.

Сепак, секој обид за промена на правилата за согласност за колачиња ќе наиде на силен отпор од организациите за приватност со седиште во Брисел, кои предупредуваат на злоупотреба на колачиња за целно рекламирање.

„Фокусирањето само на колачиња е исто како поместување столчиња на Титаник, вистинскиот проблем е надзорот преку рекламирање“, вели Иксасо Домингез де Олазабал, советник во Европската организација за дигитални права.

Таа потсетува дека законот веќе прави исклучок за колачиња кои се неопходни за услуга што корисникот јасно ја очекува, како што е складирање на артикли во кошничката.

„Проширувањето на таа категорија на други видови „есенцијално“ следење е погрешно, бидејќи би можело да ја нагласи аналитиката или персонализацијата за потребите на огласувачите“, додава таа.

Борбата повторно ќе се разгори следната година, кога Комисијата планира да претстави закон посветен на рекламирањето, таканаречениот Закон за дигитална праведност. Комисијата рече дека рамката ќе помогне во заштитата на потрошувачите од манипулативни дизајни и неправедна персонализација на интернет.