Skip to content
Нешто повеќе од 180.000 смртни случаи во Европската Унија може да се припишат на изложеност на концентрации на фини честички (PM2.5) што ги надминуваат упатствата на Светската здравствена организација (СЗО) во 2023 година, според најновата проценка на Европската агенција за животна средина (ЕЕА) за влијанието на квалитетот на воздухот врз здравјето.
Извештајот „Штета врз здравјето на луѓето од загадувањето на воздухот во Европа“ потврдува 19-годишен тренд на намалување на проценетите здравствени влијанија од долгорочната изложеност на три клучни загадувачи (честички, азот диоксид и озон). Сепак, речиси сите жители на европските градови (95%) се изложени на нивоа на загадување што се значително над препорачаните вредности на СЗО.
Прераните смртни случаи што се должат на фините честички се намалени за 57% во ЕУ помеѓу 2005 и 2023 година. Ова укажува дека целта на Акцискиот план на ЕУ за нула загадување – намалување на влијанието за 55% – е постигната за 2023 година.
Овогодинешната анализа е објавена пред Форумот на ЕУ за чист воздух, кој се одржува на 1 и 2 декември во Бон, Германија. Настанот ги собира носителите на одлуки, научниците и претставниците на граѓанското општество од цела Европа за да разговараат за плановите за подобрување на квалитетот на воздухот.
Предвремените смртни случаи можат да се спречат
Намалувањето на загадувањето на воздухот на препорачаните нивоа би можело да спречи 182.000 смртни случаи што се должат на изложеност на фини честички, 63.000 изложеност на озон (O₃) и 34.000 изложеност на азот диоксид (NO₂) во ЕУ во 2023 година, според проценките на ЕЕА.
Земјите од Источна и Југоисточна Европа страдаат од најзначајните здравствени последици од загадувањето на воздухот.
Квалитетот на животот значително страда
Како последица од загадувањето на воздухот покрај прераната смрт, постојат и многу други болести. На пример астмата предизвикана од загадувањето на воздухот предизвикува влошување на здравјето, а последиците од исхемичната срцева болест и рак на белите дробови, е прерана смрт. Новите наоди покажуваат дека загадувањето на воздухот може да предизвика и деменција. Проценките покажуваат дека товарот на деменцијата е поголем од оној на други релевантни болести, се наведува во документот на ЕЕА.
Нови правила на ЕУ за квалитет на воздухот
Ревидираната директива за квалитет на амбиенталниот воздух, која стапи на сила минатата година, ги доближи стандардите на ЕУ до препораките на СЗО. Сепак, загадувањето на воздухот останува најголем ризик по здравјето на животната средина за Европејците (по други фактори како што се изложеноста на бучава, хемикалии и зголеменото влијание на топлотните бранови поврзани со климатските промени).
Анализата на ЕЕА опфаќа 41 европска земја, вклучувајќи 27 земји-членки на ЕУ, други земји-членки и придружни земји на ЕЕА, како и дополнителни европски микродржави. Турција не беше вклучена во проценките за PM2.5 бидејќи бројот на достапни мерни станици во позадинските области беше премал за да се создадат мапи на концентрација за фини честички. Затоа, проценките за PM2.5 беа направени за 40 земји.
