Позајмен живот, Македонија живее на кредити

Во септември финансискиот пулс на економијата забрза: вкупните депозити на годишно ниво се зголемени за 13,2 проценти, а вкупните кредити за 13,5 проценти. Народната банка оценува дека кредитната активност продолжува со позитивен тренд – месечно, кредитите пораснаа за 0,9 проценти – при што најголем придонес дава корпоративниот сектор, а раст бележи и секторот домаќинства. Таквата динамика сигнализира дека побарувачката за инвестиции и потрошувачка постепено се нормализира, и покрај повремените притисоци врз цените и трошоците на финансирање.

Депозитната слика е нијансирана. Кај компаниите, месечно е забележан пад од 2 проценти, главно поради намалување на краткорочните депозити и депозитните пари, додека долгорочните депозити во денари се зголемени. На годишна основа, корпоративните депозити се повисоки за 12,8 проценти, што упатува на постепено стабилизирање на ликвидноста и пренасочување кон подолги рочности кога условите тоа го дозволуваат. Кај домаќинствата, депозитите растат за 1,2 проценти месечно и 13,6 проценти годишно, со најголем придонес од депозитните пари и долгорочните денарски депозити – јасен знак на доверба во денарот и интерес за фиксирање на принос во подолг период.

Кредитирањето на домаќинствата расте за 1 процент месечно и 10,8 проценти годишно, со поизразено зголемување кај денарските пласмани. По намена, потрошувачките и станбените кредити – најзастапените категории – пораснаа месечно за 0,9 и 1,6 проценти, а на годишно ниво за 10,2 и 16,1 проценти, соодветно. Автомобилските кредити имаат 1,3 процент месечен раст, но се пониски за 0,6 проценти во однос на истиот месец лани, додека кредитите преку картички се намалени за 0,3 проценти месечно и 6,7 проценти годишно – индикатор за повнимателно задолжување кај ротационите лимити.

Паричната маса месечно благо се намали за 0,1 процент, поради пад на готовите пари во оптек и краткорочните депозити, и покрај растот на долгорочните депозити и депозитните пари. На годишна основа, растот од 13,5 проценти е поттикнат главно од депозитните пари и краткорочните депозити. Вкупните депозити во септември се зголемени за 0,3 проценти месечно, доминантно под влијание на домаќинствата, додека корпоративниот сектор бележи пад – типичен образец во периоди кога фирмите затвораат обврски кон крај на кварталот и ја оптимизираат ликвидноста.

Севкупно, податоците ја потврдуваат сликата на економија што се финансира поактивно, со постепена денаризација на штедните производи и со стабилна побарувачка за станбено и потрошувачко кредитирање. Клучниот предизвик останува балансот меѓу поддршката на растот и одржувањето на ценовната и финансиската стабилност – рамнотежа што ќе ја определува и линијата на каматите и апетитот за ризик во наредните месеци.