Уште еден удар врз плановите на Италија да испраќа мигранти во Албанија: Како се дефинира „безбедна земја“?

Пресудата на највисокиот суд на Европската Унија зададе нов удар врз плановите на Италија да го префрли системот за забрзана обработка на барањата за азил во Албанија, надвор од територијата на ЕУ.

Европскиот суд на правдата (ЕСП) изјави дека начинот на кој италијанската влада моментално дефинира дали една земја е „безбедна“ за враќање на лице чие барање е одбиено го крши правото на ЕУ.

Терминот „безбедна земја“ е клучен за договорот што премиерот Џорџа Мелони го постигна со Албанија во 2023 година, според кој мигрантите пресретнати на море веднаш ќе бидат испратени во таа земја за забрзана обработка.

Секој од „безбедна земја“ на кого му е одбиен азил треба да биде депортиран во рок од една недела.

Сепак, Судот пресуди дека една земја може да се стави на листата на безбедни земји само ако целото нејзино население е навистина безбедно, што значи дека Италија сега мора да ги преиспита своите постапки.

На пример, Италија во моментов ги означува Египет и Бангладеш како безбедни, иако признава дека одредени групи луѓе во тие земји сè уште имаат потреба од заштита.

Пресудата предизвика лута реакција од италијанската влада, која го обвини Европскиот суд за „пречекорување на својата надлежност“ и предупреди дека одлуката „ќе ја ослабне способноста на државите да ги бранат своите национални граници“.

Судот, исто така, наложи владата да ги објави сите докази и извори на кои се повикува при одредувањето на безбедните земји, за да можат барателите на азил да ги оспорат во своите случаи.

„Судот јасно рече дека една земја не може да се прогласи за безбедна освен ако не обезбеди ефикасна и општа заштита на сите и насекаде, и освен ако тоа тврдење не може независно да се потврди и оспори“, објасни Катја Сканавини од организацијата „ActionAid“ Италија.

„Таквиот таканаречен албански модел правно се урива во самата своја суштина“, додаде таа.

Планот на Италија за испраќање мигранти во Албанија е внимателно следен од други земји, вклучително и Велика Британија, кои исто така сакаат да го преместат процесирањето на барањата за азил надвор од нивната територија со цел да се намали бројот на нелегални мигранти.

„Албанскиот план“ беше клучен дел од строгата миграциска политика на Ѓорѓе Мелони, но се соочи со правни пречки од самиот почеток. Малкуте мигранти што беа испратени таму на крајот беа вратени во Италија по интервенцијата на адвокатите.

Прифатните објекти, кои беа изградени многу пати над буџетот, сè уште не се користат за таа цел

Во својата пресуда, Европскиот суд не се спротивстави на идејата за забрзана постапка за мигранти од безбедни земји, но нагласи дека начинот на кој се применува оваа политика мора да се промени.

„Концептот на „безбедна земја на потекло“ повеќе не може да се користи за извршување трансфери во Албанија сè додека италијанскиот закон не се хармонизира со законодавството на ЕУ“, изјави за Би-Би-Си Адријана Тидона, истражувач за миграција во Амнести Интернешнл.

„Амнести“, како и другите организации, смета дека договорот со Албанија во суштина претставува кршење на човековите права.

„Не станува збор само за поимот безбедни земји, туку за фактот дека целиот модел се базира на автоматско притворање, што е нелегално“, рече Тидона.

Не е јасно какво влијание ќе има пресудата врз новиот пакт за миграција на ЕУ, кој стапува на сила следната година и воведува заедничка листа на безбедни земји, вклучувајќи ги Египет и Бангладеш.

Но, сега е јасно дека дефинирањето на безбедните земји не е исклучиво во рацете на политичарите.

„Судот вели дека судијата е тој што има овластување да ја процени безбедноста на земјите“, објаснува Даниеле Гало, професор по право на ЕУ на Универзитетот Луис во Рим.

„Без оглед на ставот на владата, секој судија во Италија сега има должност да го игнорира националното право ако тоа е во спротивност со правото на ЕУ“, заклучи тој.