Рама ја замислува Албанија без кеш до 2030 — „кралството на готовината“ пред радикален пресврт

„Кеш е крал“ долго важеше како прво правило за странците во Албанија. Премиерот Еди Рама сака таа изрека да стане историја: до 2030-та земјата да биде првата целосно безготовинска економија во светот.

Зошто?

Европската комисија ја опишува албанската сива економија како „голема“ и штетна за конкурентноста. Независни процени велат дека неформалниот сектор изнесува 29–50 % од БДП. Укинувањето на хартиените пари, сметаат властите, ќе ја стесни просторот за перење пари и даночно затајување.

Што вели планот?

• Плафон за плаќање во кеш – владата сака да ограничи колку пари може да се даваат на рака.
• Приклучување кон SEPA – до октомври Албанија треба да се интегрира во европскиот систем за плаќања, а потоа да воведе и SEPA instant.
• Инстант дигитални плаќања во сите продавници, такси-возила и услуги.

Само 34 % од Албанците им веруваат на банките, а под 50 % воопшто имаат сметка, покажуваат анкети. Малите бизниси, таксисти и локални кафулиња „не знаат што е POS“, а картичките често се одбиваат.

Економистот Селами Џепа вели дека чекорот е приоритет за земји „со висока неформалност и дестабилизирачки количини нелегални пари“, но признава дека банкарскиот систем мора прво да стане поевтин и поагилен.

Опозицијата: „Артилиерија по кокошки“

Поранешниот вицепремиер Генц Поло тврди дека забраната на кеш е „удар врз личната слобода“ и нема да ја уништи корупцијата. Наместо тоа, предлага конкуренција од дигитални платформи и крипто-услуги. Новиот пратеник Ералд Капри оценува дека идејата е „пробен балон за да се одвлече вниманието од реалните проблеми — корупција и високи трошоци за живот“.

Дали Албанија ќе успее да ја тргне готовината, зависи од тоа колку брзо ќе се смени културата на плаќање и ќе се модернизира банкарството.