Речиси 3 милијарди евра дефицит во надворешната трговија

Во рамките на надворешна трговија 2025, извозот на стоки од јануари до септември изнесува 5.978,9 милиони евра и е повисок за 2,0% во однос на истиот период лани. Увозот достигна 8.494,3 милиони евра, со раст од 3,5%. Јазот меѓу увозот и извозот – трговскиот дефицит – се искачи на 2.515,4 милиони евра, додека покриеноста на увозот со извоз се движи околу 70,4%. Трендот сугерира умерено заживување на извозната активност, но и посилен увозен притисок, што ја држи економијата во зона на структурен дефицит.

Структурата по производи (според СМТК) останува препознатлива за македонската индустриска „корпа“. На извозната страна предничат катализаторите на носачи со благородни метали и нивни соединенија, сетовите проводници за палење за возила, авиони или бродови, како и деловите за седишта и други видови катализатори. Ова ја рефлектира тежината на автомобилскиот кластер и металуршко-хемиските процеси во индустриската база.

Во увозот, најмногу се застапени нафтени масла (освен сурови) и нафтени деривати, металите од платинската група (и нивни легури) во необработена форма или прав, платина и легури на платина, како и други моторни возила за пренос на лица. Комбинацијата од енергенси, скапоцени метали и возила го одредува и ценовниот „профил“ на увозната сметка – чувствителен на глобални котации и на домашната побарувачка.

Погледот по партнери ја потврдува географијата на трговијата: најмногу се разменува со Германија, Велика Британија, Кина, Грција и Србија – овие пет економии заедно учествуваат со 47,7% од вкупниот обем. Земјите членки на Европската унија држат 59,6% удел во размената, што ја нагласува зависноста од европските пазари и ги прави домашните извозници директно изложени на циклусите на побарувачка во ЕУ.

Сумирано, првите девет месеци од 2025 донесоа раст и на извозот и на увозот, но и поширок дефицит. За да се подобри сликата до крајот на годината, пресудни ќе бидат динамиката во автомобилската и металната индустрија, цената на енергенсите и стабилната побарувачка во ЕУ. Без напредок во продуктивноста и повисока диверзификација на извозот, покриеноста тешко ќе излезе од „седумдесетте проценти“.