Родовата еднаквост е борба за слободно и рамноправно општество

Платформата за креативен дијалог и критичко размислување „Книжевни рефлексии“ ја продолжува својата мисија за поврзување на британската и македонската книжевност и култура со втората дебата на тема „Родовата нарација во британската книжевност и култура“ која се одржа на 19. 04. 2023 г. во Институтот за македонска литература во соработка со Британската амбасада во Скопје.
Адресирајќи горливи општествени прашања како: родова еднаквост, слобода на говор, цензурирана книжевност, гласот на маргинализираните, медиумска писменост и друго, авторката и раководителка на проектот, Ана Јовковска, вели дека целта на „Книжевни рефлексии“ е преку културна репрезентација, дијалог и едукација да се раздвижи културата на дебата во локалната средина.

Панелисти во дебатата која ја модерираше Јовковска беа министерката за култура на РСМ, Бисера Костадиновска-Стојчевска, амбасадорот на Обединетото Кралство, Метју Лосон и универзитетските професорки и писателки Ана Мартиноска и Калина Малеска.

„Унапредувањето на родовата еднаквост, спречувањето на родово базираното насилство, промовирањето на правата и слободите на жените не се само вистинските работи што треба да се направат – тоа е политика од која сите имаат придобивки. Тоа неодамна го направивме и со објавувањето на „Меѓународна стратегија за жените и девојките 2023-2030“, која се фокусира на справувањето со родовата нееднаквост низ светот и на спротивставувањето на какво било уназадување на правата и слободите на жените“, рече амбасадорот Лосон.

„Разговорот за родовата нарација мора да започне со потрага по претходничките. Вирџинија Вулф е подеднакво значајна и за книжевноста и за феминизмот. Во нејзиниот култен есеј Сопствена соба не само што ги анализира неопходните предуслови за една жена да се занимава со книжевност и тврди дека „жената мора да има пари и сопствена соба за да може да пишува романи“, туку ги отвора и сè уште актуелните прашања за пристапот на жените до образование, машките канони во историјата на книжевноста и немањето традиција на која жените можат да се угледаат, па токму затоа и ги слави првите писателки во англиската книжевност како Џејн Остин, Џорџ Елиот и сестрите Бронте“, рече проф. д-р Ана Мартиноска.

„Приказната за Франкенштајн е многу повеќе од хорор-приказна. Некои ја нарекуваат и Химна на отфрлените толкувајќи дека тоа чудовиште сепак има потреба за нежност, за љубов, за блискост. И веројатно затоа ќе го поттикнеме прашањето: дали оние кои денеска експериментираат со емоциите „вбризгувајќи ги“ во т.н. хуманоидни роботи го прочитале ова ремек-дело на Мери Шели? Дали Франкенштајн од 19 век станува Сајберштајн во 21 век? Премногу сличности за да можат да се игнорираат. Стравувам дека на тенкиот мраз на животот можеме да се најдеме сите на оваа планета. Доволен е само еден вирус и една молња“, изјави Бисера Костадиновска-Стојчевска, министерка за култура на РСМ.

„Традиционално се претпоставуваше дека книгите од мажи писатели се од интерес за сите, а книгите од жени писателки се повеќе од интерес само за жените. Не само што не е така, туку и книгите кои застапуваат патријархални гледишта, па дури и да се напишани од еминентни писатели, стануваат сè помалку релевантни. Приказните на Зејди Смит, пак, се често приказни за миграции, за трагите од колонијализмот, за внатрешниот конфликт на ликови дојдени во Британија од други култури, кои постојано преиспитуваат колку можат да инкорпорираат делови од својата култура, а сепак да припаѓаат и на културата во која дошле да живеат, рече проф. д-р Калина Малеска.
Во интерактивната дебата учествуваа и голем број писатели, уредници, издавачи, уметници и професори меѓу кои: Наташа Аврамовска, Елена Јованова Ѓуровска, Анастасија Ѓурчинова, Дита Старова Ќерими, Гоце Смилевски, Соња Стојменска-Елзесер, Лидија Капушевска-Дракулевска, Маја Јакимовска-Тошиќ, Кристина Хаџи-Василева, Лорета Георгиевска-Јаковлева, Лени Фрчковска, Ана Василева, Милан Дамјановски, и други.