Skip to content
Руската централна банка поднесе тужба против белгискиот депозитар Euroclear, барајќи отштета од 18,2 трилиони рубљи, сума што во медиумските пресметки се движи околу 200 милијарди евра. Постапката е поведена пред московски суд, а руската страна ја врзува со блокадата на нејзините девизни резерви во Европа и со плановите тие средства, директно или преку заработката од нив, да се користат за финансиска поддршка на Украина.
Во јавните информации се наведува дека најголемиот дел од замрзнатите руски државни средства во ЕУ се „паркирани“ токму кај Euroclear, кој е централна инфраструктура за порамнување и чување хартии од вредност во Брисел. Проценките за износот варираат по извори, но се движат околу 210 милијарди евра замрзнати руски суверени средства во ЕУ, од кои најголемиот дел е кај Euroclear.
Оваа тужба доаѓа во момент кога Европската унија направи дополнителен чекор кон подолгорочно „заклучување“ на руските резерви: на 12 декември беше постигнат политички договор тие средства да останат замрзнати на неопределено време, со што се трга ризикот од блокади при редовните обновувања на санкцискиот режим. Истата одлука се гледа како предуслов за нови финансиски механизми за Украина, вклучително и модели каде што отплатата би се врзувала со идни репарации од Русија.
Клучниот судир не е само околу главницата, туку и околу парите што ги носи времето. Euroclear во своите финансиски соопштенија призна дека само во 2024 година каматите што произлегуваат од паричните салда поврзани со санкционираните руски средства изнесувале приближно 6,9 милијарди евра — бројка што ја објаснува жестината на политичката битка за тоа кому му припаѓа „вишокот“ создаден од замрзнувањето.
Од европска страна, официјалниот став е дека руската тужба нема реална правна тежина надвор од Русија и дека тврдењата се шпекулативни и без основа, додека Москва најавува дека ќе оспорува секоја форма на користење на средствата — директно или индиректно — како повреда на меѓународното право и суверениот имунитет. Во позадина останува практичното прашање: дали евентуална пресуда во Москва би се претворила во обид за наплата преку заплена на имот на Euroclear или поврзани субјекти во трети земји, што би ја проширило битката од финансиска во геополитичка.