Skip to content
Во извештајот за дезинформации и манипулации со факти во глобалниот информативен простор во 2022 година, Европската служба за надворешни работи ја прогласи Русија за главен актер на дезинформации во 2022 година.
Ботови, координирано неавтентично однесување кое потекнува од Русија, обиди за шпионажа на руски хакери насочени кон сојузниците на Украина, сајбер напади и масовно создавање ресурси со единствена цел ширење дезинформации – Русија прибегнува кон секакви средства за да навлезе во информативниот простор на Европа.
Главната цел на Русија е да ја оправда својата војна против Украина во очите на западната публика и да ја дестабилизира Европа, се вели во извештајот на Центарот за стратешка комуникација и безбедност на информации кој го пренесува Укринформ.
Дезинформации и пропаганда
Во извештајот за дезинформации и манипулации со факти во глобалниот информативен простор во 2022 година, Европската служба за надворешни работи ја прогласи Русија за главен актер на дезинформации во 2022 година.
Во извештајот се нагласува дека Русија шири фалсификати преку официјални дипломатски канали, државни медиуми кои емитуваат и на руската и на странската публика, како и преку про-Кремљ канали на Интернет кои ги кријат своите директни врски со руската влада, но можат да добијат финансирање од Москва. . Меѓу најиндикативните примери на дезинформации во Европската унија беа медиумските компании Спутник и Russia Today (RT).
Според агенцијата, главната тема на руските информативни напади била војната на Русија против Украина. Во шеесет сдсто случаи , нивната цел била да ја оправдаат целосната руска инвазија на Украина.
Исто така, важно е да се забележи дека резолуцијата „Правните аспекти и аспектите на човековите права на агресијата на Руската Федерација против Украина“, усвоена од Парламентарното собрание на Советот на Европа (ПССЕ) на 26 јануари, ја призна руската официјална реторика користена за оправдување на целосна инвазија и агресија против Украина како што има знаци на јавно поттикнување на геноцид и може да укаже на геноцидна намера да се уништи украинската национална група како таква или барем дел од неа.
Канали за дистрибуција, ботови и координирано неавтентично однесување
За да шири пораки за дезинформација, Русија прибегнува кон секакви средства, вклучувајќи веб-страници, социјални мрежи и фарми за ботови.
На пример, во август 2022 година, NewsGuard откри 250 страници кои активно објавуваа руски дезинформации за војната, десетици од нив беа создадени по целосната руска инвазија на Украина. Некои сајтови тврдат дека се независни тинк-тенкови или новински куќи. Околу половина од нив пишуваат на англиски, додека други дистрибуираат материјали на француски, германски или италијански јазик.
Многу од нив, исто така, беа создадени долго пред војната и не ја покажаа својата поврзаност со руската влада, додека одеднаш не почнаа да шират наративи на Кремљ. NewsGuard ги нарекува „хибернирачки“ сајтови. Тие постепено создаваа публика со објавување неутрален материјал, а потоа се свртеа кон пропаганда или дезинформации – кога тоа му беше потребно на Кремљ.
Покрај тоа, Русија продолжува да дистрибуира содржина на РТ до европската публика дури и по воведувањето санкции и забраната за нејзино емитување во Европа.
Според студијата на Центарот за дезинформации за состојби (DSC), содржините создадени од РТ сè уште допираат до публиката во ЕУ.
На пример, истражувачите открија дека некои видео содржини на РТ се појавија на социјалните мрежи под нов бренд и лого. Во случај на некои видеа, брендот РТ едноставно беше отстранет од видеото, и беше повторно објавен на нов канал на YouTube, кој не е опфатен со забраната на ЕУ.
Резултатите од друга студија, спроведена од институтот за стратешки дијалог и објавена во јули 2022 година, исто така го покажуваат континуираното влијание на РТ врз западната публика. Меѓу главните начини идентификувани за време на анализата се алтернативните домени и поддомени за РТ, веб-локациите за пресликување на РТ, веб-страниците за копирање-залепување и веб-страниците за агрегатори.
На пример, истражувачите пронајдоа 12 локации главно на германски или шпански, кои се точна копија или на RT Deutsch или RT en Español. Дополнително, IP адресите на овие сајтови и идентификаторите на Google Analytics се директно поврзани со радиодифузерот кој го поддржува Кремљ.
Истражувачите пронајдоа неколку написи за украинските бегалци, отпечатени од официјалните веб-страници на РТ. Потоа, преку пребарување на Google, тие најдоа сајтови кои печателе написи со исти наслови – имало околу 66 идентични материјали на германски, шпански, англиски и француски јазик.
Според студијата, Твитер профилот на RT en Español, кој има милиони следбеници, ги поканува луѓето да посетат страница на шпански јазик која ги заобиколува санкциите на ЕУ, а на Фејсбук овие страници се појавија во преку 1.200 отворени групи, кои заедно имаат десетици од милиони следбеници.
Слична ситуација е и со навлегувањето на руската пропаганда меѓу европската публика на социјалните мрежи.
На пример, неодамна, TikTok откри руска дезинформативна мрежа која шири воена пропаганда за Украина меѓу повеќе од сто илјади европски корисници. Мрежата работеше во Русија, но беше насочена главно кон жителите на Германија, Италија и Велика Британија. Околу 1.700 сметки шират антиукраински пораки, претставувајќи се како локални корисници. Во оваа мрежа, сметките на TikTok користеа јазична синтеза и дистрибуираа проруски изјави на мајчините јазици на целните земји.
Во септември 2022 година, Мета откри и голема мрежа на руски ботови насочени првенствено кон Германија, Франција, Италија и Велика Британија. Почна да работи во мај и беше центриран околу мрежа од 60 страници кои се претставуваат како вистински медиуми за вести во Европа.
Пораките за дезинформација беа креирани на лажни сајтови и промовирани на социјалните платформи вклучувајќи ги Фејсбук, Инстаграм, Телеграма и Твитер. Ботовите добија исти имиња на неколку сајтови за да се создаде илузија за постоење на таква личност.
Информациите беа дистрибуирани на германски, англиски, француски, италијански, шпански, украински и руски јазик. Руските амбасади во различни земји повторно објавија некои од таквите сметки.
Претходно, во мај 2021 година, Мета објави извештај за 2017-2020 година со анализа на 150 информативни операции откриени на Фејсбук. Според резултатите од студијата, Русија била најголемиот снабдувач на дезинформации. За четири години, Мета идентификуваше 27 операции за влијание. Од нив, 15 биле поврзани со Агенцијата за истражување на Интернет (ИРА) со седиште во Санкт Петербург или други ентитети поврзани со Евгениј Пригожин, руски олигарх со блиски врски со рускиот претседател Владимир Путин. Уште четири руски мрежи беа поврзани со разузнавачките служби на Кремљ, а уште две беа поврзани со руски медиумски сајтови.
Руски хакери и сајбер напади
Медиумскиот простор не е единствената цел на Русија, освен тоа, тој ја поткопува и сајбер безбедноста на Европа.
Според извештајот на Мајкрософт, руските хакери се вклучени во „стратешка шпионажа“ против владите, тинк-тенковите, бизнисите и хуманитарните групи кои припаѓаат на сојузниците на Украина. Мајкрософт откри обиди за руски сајбер упад во 128 организации во 42 земји.
САД беа главна цел, а Полска, која е главниот канал за воена помош на Украинците, беше втора. Значителни напади претрпеа и Данска, Норвешка, Турција, како и Финска и Шведска, кои штотуку аплицираа за членство во НАТО. Половина од погодените 128 организации се владини агенции, а 12% се невладини организации, обично тинк-тенкови или хуманитарни групи. Други цели вклучуваат телекомуникациски, енергетски и одбранбени компании.
Генерално, сите напади на руските хакери врз сојузниците на Украина од почетокот на војната биле успешни во 29% од случаите. Од нив, само во четвртина од случаите интервенцијата довела до губење податоци.
Во извештајот на Google за променливиот пејзаж на сајбер заканите како резултат на руската војна против Украина се наведува дека минатата година непријателот ги зголемил сајбер нападите врз Украинците за 250% во споредба со 2020 година. Во исто време, бројот на сајбер напади врз корисници во земјите на НАТО во истиот период се зголеми за повеќе од 300%.
Изговорите за руски сајбер напади се какви било манифестации на помош на западните партнери за Украина. Еден неодамнешен пример – по одлуката на германската влада во јануари да и обезбеди на Украина тенкови Леопард, хакери од руската група Килнет нападнаа локации на неколку државни институции во Германија.
Затоа, Русија започна моќна информативна војна против Украина и нејзините сојузници, поткопувајќи ја информациската безбедност и сајбер безбедноста на Европа. Ваквите постапки само ја потврдуваат незаконитоста и криминалноста на намерите на Русија кон Украина и нејзините партнери.
Подготви: Д. Мишев (ЦивилМедиа)
