Skip to content
Само шест земји на планетата моментално поседуваат нуклеарни подморници, од кои само Франција е членка на ЕУ. Во брзо менувачкиот свет, ова го поставува неизбежното прашање: дали на Европа ѝ треба повеќе од оваа технологија?
Нуклеарната подморница не е само воен ресурс. Таа е симбол на стратешка доминација – способноста екипажот да остане скриен во длабочините, во близина на странски брегови или во средината на океанот, неоткриен до неколку месеци.
Напојувањето од нуклеарен реактор ѝ дава бројни предности, а фактот дека е речиси неоткриена за радарите на другите луѓе ако е на одредена длабочина – ја претвора во невидлив чувар или тивка закана, во зависност од перспективата.
Сепак, на почетокот на ноември, Русија ја распореди својата нова класа нуклеарни подморници, наречени Хабаровск, и покрена лавина од прашања за европската безбедност. Експертите предупредуваат, пред Европа да се впушти во скапата и логистички напорна авантура за стекнување и изградба на нови нуклеарни подморници, треба да размисли за вистинската потреба – тие не се алатки за локални конфликти, туку инструменти за глобална проекција на моќ. Нивниот целосен потенцијал се реализира само во пространствата и длабочините на океанот, каде што европските земји веќе соработуваат со партнерите на НАТО.
Но, европските брегови се специфични. Балтичкото Море, ладно и плитко, не е вистинскиот домаќин за овие челични колоси. Во овие услови, помалите, конвенционални бродови и подморници, изградени специјално за одбрана на бреговите и зоните каде што растојанијата се мерат во десетици километри, а не во илјадници, се снаоѓаат подобро.
Накратко за нуклеарните подморници
Подморници кои користат нуклеарен реактор како извор на енергија – ова не мора да значи дека носат нуклеарно оружје. Клучната предност на овие подморници е нивната автономија, бидејќи можат да останат под вода со месеци. Од друга страна, тие се движат побрзо од конвенционалните подморници и можат да преминат цел океан без запирање. Во воена смисла, можеби најстратешкиот и најважниот факт е дека тие имаат специфични конструкции што им овозможуваат да останат на големи длабочини, што ги прави речиси неоткриени од радарите и непријателските армии.
Тие се поделени на нуклеарни напаѓачки подморници со конвенционално оружје, нуклеарни стратешки подморници со балистички ракети и напаѓачки подморници со крстосувачки ракети.
Со зголемувањето на геополитичките тензии, а Русија и Кина ги прошируваат своите поморски активности, европските земји се соочуваат со дилема: дали треба да ги следат своите технологии или да инвестираат во практични работи како помали подморници на електричен и дизел мотор?
„За повеќето европски земји е поважно да имаат неколку конвенционални подморници отколку нуклеарни“, изјави за Euronews Next проф. Ханс Ливанг од Шведскиот универзитет за одбрана (SEDU).
Последната лекција е едноставна и типично европска: нуклеарните подморници не се магично решение, туку само еден дел од многу пошироко одбранбено прашање. Како и сложените морски екосистеми, безбедноста на континентот зависи од комбинација на различни видови бродови, сензори, технологии и сојузи.