Санкциите не ја допираат Македонија: од Србија увезуваме помалку од 1% нафта

Американските санкции кон српската нафтена компанија НИС ја потресоа енергетската сцена во регионот, но без директен ефект врз македонскиот пазар. Регулаторната комисија за енергетика појаснува дека речиси целото наше снабдување доаѓа преку Грција, додека од Србија стигнува помалку од еден процент—структура што ја амортизира секоја шок-вредност од случувањата северно од границата.

Во Србија, пак, ризикот е реален: НИС управува со единствената рафинерија и обезбедува над 80% од дизелот и бензинот. По истекот на американските изземања, Белград се соочи со ограничени увозни рути, особено по неизвесностите околу хрватскиот нафтовод ЈАНАФ. Привремен оддушник стигнува од Будимпешта—унгарскиот МОЛ најави зголемени испораки за да се одржи стабилноста на српското снабдување, иако логистичкиот капацитет не може целосно да ја замени хрватската траса.

Санкциите се најавени уште од јануари и неколкупати одложувани, но од 9 октомври почнаа да важат со ограничени преодни лиценци за постоечки договори (вклучително и краток рок за ЈАНАФ). Истовремено, структурната сопственост на НИС—со доминантен руски удел—останува главниот повод за американската мерка и клучна непознаница за долгорочната енергетска безбедност на Србија.

Краткорочно нема простор за ценовни шокови по „линија Србија“, затоа што 86% од достапната нафта влегува преку грчките коридори; среднорочно, сепак, останува потребата да се следи динамиката на регионалните нафтоводи и евентуалните пренасочувања што би можеле индиректно да влијаат на цените и логистиката во Југоисточна Европа.