Сепак нема да има учебници за сите основци

Министерката за образование и наука Весна Јаневска, по серијата уверувања дека сите ученици ќе ја почнат годината со учебници, денеска призна дека проблеми има и дека „учебник за секое дете“ не се оствари. Најкритичната празнина е во осмо одделение по историја: учебникот, одобрен во минати состави, е повлечен уште во 2018–2019 година поради процесот во мешовитата македонско-бугарска комисија, а алтернативно печатење не е спроведено. Министерката најави нови наставни програми и нови наслови, но тоа значи дека тековната генерација влегува без соодветен печатен материјал.

Официјалната позиција на МОН гласи дека учебници „се обезбедени за сите ученици“ и дека логистиката завршува со последните испораки. Паралелно, на терен стигнуваат приговори за недостиг по поединечни предмети и за практиката електронски верзии да се разменуваат преку родителски групи како привремено решение. Контроверзата доби и политичка димензија: опозицијата зборува за „хаос“, власта возвраќа дека за првпат по години има и нови изданија, вклучително и по странски јазици.

Јаневска потврди и дека учебниците, согласно закон, се обновуваат на секои пет години, најавувајќи построго спроведување на правилата и обврска за родителска компензација при оштетени изданија. Министерството посочува на електронски систем преку кој училиштата треба да пријавуваат неупотребливи книги за навремена замена, но праксата на терен со години се темели на импровизација и ограничени резерви во училиштните магацини.

Дел од контекстот е и чувствителноста околу квалитетот: јавноста сè уште памети скандалозни грешки од претходни изданија, од погрешни географски податоци до фактички недоследности, што ја наметна потребата од построга рецензија пред печат. Според изјавата на министерката, годинава за нови и обновени учебници се издвоија околу 11 милиони евра, но финансискиот обем не го амортизира впечатокот дека планирањето и транзициите меѓу наставни програми остануваат „слаба алка“ на системот.

Дури и да пристигнат заостанатите пратки, наставата веќе стартува со асиметрија: едни генерации имаат целосно нови комплети, други зависат од електронски материјали и стари тиражи. Реформата ќе се мери не по бројот на испратени кутии, туку по тоа дали секој предмет има проверен, навремен и достапен учебник на клупа — и дали државата има механизам што гарантира дека ваквата дилема нема да се повтори следниот септември.