Што е МОСАД, израелската агенција за разузнавње, анализа и тајни операции, особено атентати?

Веднаш после операцијата со пејџерите против членови на Хезболах, од врвот на милитантната формација во Либан изјавија дека израелската шпионска служба, односно МОСАД ги модифицирала уредите уште при нивното производство за да бидат активирани како оружје.

„Мосад вметнал табла во внатрешноста на уредот на која има експлозивен материјал кој ја прима шифрата. Многу е тешко да се открие на кој било начин. Дури и со било кој уред или скенер”, рекол изворот.

Оваа операција уште еднаш го сврте вниманието кон Мосад, како израелска агенција за разузнавње, анализа и тајни операции, особено атентати.

Во актуелната војна во Газа, „Израелскиот Централен институт за разузнавање и специјални операции“ – или „Мосад“ – е предодреден да игра клучна улога, особено, во светло на изјавата на премиерот Бенјамин Нетанјаху, на прес-конференција, дека тој му наложи на Мосад „да ги таргетира главите на Хамас каде и да се“.

„Каде и да се тие“ е упатување на оние лидери на Хамас кои живеат и дејствуваат надвор од Појасот Газа, главно во Катар, Либан и Турција. Пораката на Нетанјаху беше засилена од неговиот министер за одбрана, Јоав Галант, кој изјави дека сите лидери на Хамас „одат мртви…. тие живеат со позајмено време“. Агенцијата што ќе ги претвори зборовите на Нетанјаху во акционен план е Мосад, израелската национална разузнавачка агенција, одговорна за собирање разузнавачки информации, анализа и тајни операции, особено атентати.

Иако операцијата „пејџери“ беше изведена против борци и членови на Хезболах, на неа се гледа како на активност од сеопфатниот план на Израел да се справи со сите сојузници на Хамас во Либан, Сирија, Иран и во други земји.

Државата Израел е родена во мај 1948 година и, за да ја заштити, надворешно и внатрешно, настанаа Израелските одбранбени сили (ИДФ), заедно со три разузнавачки агенции: АМАН, задолжена за воено разузнавање; Шин Бет, задолжен за внатрешна безбедност; и Мосад, кој директно му одговара на израелскиот премиер. Се проценува дека околу 7.000 поединци служат, директно и индиректно, во Мосад, што ја прави една од најголемите разузнавачки организации во светот.

Организиран е во неколку дивизии, од кои најважни се следните: Цомет („Крсница“) е најголемата поделба, екипирана со офицери за случаи (кацас) одговорни за водење шпионажа во странство и агенти за водење. Цезареја е одделот одговорен за специјални, тајни операции и во него се сместени единицата Кидон („Јавелин“), елитна група од околу 40 атентатори, од кои многумина имаат двојна националност, течно зборуваат странски јазици, за да можат да дејствуваат во странски земји. Кешет („Виножито“) е задолжен за електронски надзор, упади и прислушување.

Мосад раководи со тајни агенти во арапски и други земји. Можеби двајцата најпознати, од она што е познато биле Ели Коен и Ашраф Марван. Коен, Евреин роден во Египет, се инфилтрирал во највисоките редови на сириската влада претставувајќи се како сириски бизнисмен. Тој емитуваше важни разузнавачки информации за Израел пред да биде разоткриен од сириските разузнавачи и јавно обесен на плоштадот на мачениците во центарот на Дамаск на 18 мај 1965 година. Ашраф Марван беше зет на претседателот Гамал Абдел Насер од Египет, и тој работеше како шпион на Мосад во периодот пред, за време и по војната во Јом Кипур во 1973 година, обезбедувајќи им на своите раководители на Мосад исклучителна интелигенција. Тој почина во мистериозни околности, паѓајќи од балкон во центарот на Лондон, на 27 јуни 2007 година. Неговиот идентитет како „Ангелот“, кој шпионираше за Мосад, беше откриен во 2002 година.

Додека собирањето разузнавачки информации и неговата анализа отсекогаш биле клучни задачи на Мосад, од клучно значење за опстанокот на Израел, тајните операции, особено атентатите, се заслужни за неговата репутација како безмилосна и ефикасна организација во служба на безбедноста на Израел. Од бројните тајни операции на Мосад, до денес се чини дека е најзначајна операцијата „Гневот на Бога“.

Непосредно пред да зазори, на 5 септември 1972 година, осум палестински терористи упаднаа во Олимпиското село во Минхен и ги зедоа израелските спортисти како заложници, барајќи од Израел да ги ослободи затворениците кои се држат во неговите затвори. Во текот на германската спасувачка операција за ослободување на заложниците беа убиени единаесет израелски членови на олимпискиот тим. Овој настан стана познат како „Минхенски масакр“.

Веднаш потоа во Израел беше формиран таен комитет („Комитетот X“), со кој претседаваше израелскиот премиер Голда Меир, вклучувајќи го и министерот за одбрана Моше Дајан и уште двајца министри, го овласти шефот на Мосад, Зви Замир, да изврши атентат врз Палестинците кои биле директно или индиректно, вклучен во масакрот. Ударниот одред, кој имал задача да ја изврши „Операцијата Гневот на Бога“, бил составен од борци на Мосад од дивизијата Цезареја.

Во октомври 1972 година, тие го убиле Ваел Цвајтер, од Палестинската ослободителна организација (ПЛО) и братучед на палестинскиот лидер Јасер Арафат, пукајќи го во фоајето на неговата станбена зграда во Рим. Потоа, во декември, тие го нападнаа Махмуд Хамшари, претставникот на ПЛО во Париз. Еден член на Мосад, претставувајќи се како италијански новинар, закажал телефонско интервју со Хамшари пред експертите за експлозиви на Мосад да упаднат во неговиот дом и да му вметнат бомба во телефонот. Во времето договорено за интервјуто, му се јавиле на Хамшари и, откако се идентификувал, бомбата поставена во неговиот телефон била активирана од далечина и тој бил убиен.

Во текот на следните неколку месеци беа убиени уште седум палестински осомничени. Во 1973 година, одредот на Мосад, верувајќи дека го идентификувале, во Лилехамер, Норвешка, палестинскиот мозок зад масакрот во Минхен, Али Хасан Саламех (наречен „Црвениот принц“), застрелаа човек. Но, наместо Саламех, тие го убиле Ахмед Бучики, марокански келнер кој не е поврзан со масакрот во Минхен. Норвешката истрага доведе до апсење и осуда на пет оперативци на Мосад, како и до разоткривање на широката мрежа на агенти на Мосад во Европа. Оваа катастрофа доведе до привремена суспензија на „Гневот Божји“, но таа беше повторно активирана во 1979 година, кога одредот на Мосад го пронајде, а потоа го уби Саламех во Бејрут со автомобил-бомба поставена на рутата што ја посетуваше. Последниот познат атентат на Палестинец поврзан со масакрот во Минхен се случи во 1992 година.

Кампањата за убивање „Божјиот гнев“ на Мосад беше драматизирана во филмот на Стивен Спилберг Минхен (2005).

На прес-конференцијата на која Нетанјаху објави дека му наредил на Мосад да ги убие лидерите на Хамас кои живеат надвор од Појасот Газа, тој се осврна, конкретно, на Исмаил Ханије и Калед Машал, членови на политичкото биро на Хамас, главното тело за одлучување во организацијата. и двајцата живеат во Доха, Катар. Од двајцата, најинтересен случај е Машал.

Во 1997 година, Машал беше шеф на политичкиот оддел на Хамас во Јордан и речиси непозната личност, но израелските разузнавачи се сомневаа дека тој бил клучна личност во насочувањето на активностите на Хамас во Појасот Газа и Западниот Брег. Мисијата да биде елиминиран му беше доделена на извесен Хаим Ха’Кеини, кој ја предводеше единицата на организацијата во Цезареја. Ха’Кејни се одлучи за тивка операција, што значеше дека наместо да користи пиштоли или експлозиви за да го убие Машал, хит тимот ќе го користи ‘Алмог’, кодното име на смртоносната супстанција толку смртоносна што неколку капки на кожата на целта би го убила за само неколку дена.