Skip to content
Скопје денес се наоѓа на алармантната листа на најзагадени градови – според податоците на IQAir, главниот град на Северна Македонија е рангиран како 19‑ти најзагаден град во светот.
Колку е сериозен проблемот?
- Индексот на квалитет на воздухот (AQI) достигна 178, што според мерките на IQAir се смета за „нездрав за чувствителни групи“.
- Нивоата на PM2.5 честички (доколку се навистина под 2.5 микрометри) се приближно 18.7 пати поголеми од максимално препорачаниот годишен праг според Светската здравствена организација (WHO).
- Според IQAir, средната годишна концентрација на PM2.5 во Скопје за 2024 година изнесува 21,6 µg/m³, што е повеќе од четири пати над препорачаната вредност од 5 µg/m³ на WHO.
Зошто е толку загрозен воздухот?
- Дел од причините се поврзани со погорување на дрва, јаглен или нискоквалитетно гориво за греење, особено во студените месеци.
- Индустријата, сообраќајот од постари возила и прашината од изградба исто така придонесуваат кон високи концентрации на PM10 и PM2.5.
- Географијата на Скопје (долина опкружена со планини) дополнително ја задржува загаденоста, особено при температурни инверзии што „врзуваат“ загаден воздух блиску до земја.
Како тоа влијае врз граѓаните?
- Здравјето на многу луѓе може да е изложено на опасност: честото изложување на PM2.5 честички е поврзано со респираторни болести, срцеви проблеми и други здравствени ризици.
- Експерти и граѓански активисти повикуваат на итни системски мерки: подобрување на јавниот превоз, замена на старите делови од возниот парк, стимулирање на зелено греење и строг режим за индустриски емисии.
Што може да се направи?
- Граѓаните можат да ги следат индивидуалните мерки за заштита: да користат прочистувачи на воздух дома, да носат маски (KN95/FFP2) кога загаденоста е висока и да избегнуваат напорни активности надвор кога AQI е над 150.
- Локалните институции мора да постават приоритет на проекти за чист воздух – инвестиции во зелена инфраструктура, контрола на загадувањето и долгорочна стратегија за намалување на ПМ-честичките.
