Skip to content
Собранието на Северна Македонија со 84 гласа „за“, без ниту еден „против“ и воздржан, донесе одлука да формира Анкетна комисија за четирите големи трагедии во кои, како што потсетија од собраниската говорница, животите ги загубија вкупно 138 луѓе. Новото тело треба да ги утврди околностите и постапувањето на институциите во настаните во Кочани, пожарот во модуларната болница во Тетово, автобуската несреќа на „Беса Транс“ и тешката сообраќајка кај Ласкарци.
Анкетната комисија, според изгласаната одлука, ќе има задача да ги разгледа сите достапни документи, записници, извештаи и одлуки поврзани со трагедиите, како и да повика на сведочење претставници на надлежните институции. Таа треба да утврди дали постоеле пропусти во превенцијата, контролата и реагирањето, и да предложи мерки за политичка и институционална одговорност. Анкетната комисија за четирите трагедии треба да подготви извештај кој ќе биде доставен до Собранието, Владата и Јавното обвинителство како основа за понатамошно постапување.
Иницијативата за формирање на ова тело дојде од опозициските ВМРО-ДПМНЕ, ЗНАМ и ВРЕДИ. Пратеникот Антонијо Милошоски, образложувајќи ја потребата од Анкетната комисија, порача дека трагедиите не смеат да останат затворени во судските предмети и во кратките соопштенија на институциите. Според него, во сите случаи се препознаваат слични линии на нефункционален систем – од неисполнети стандарди и пропусти во надзорот, до задоцнето или неадекватно реагирање. Затоа, како што рече, комисијата треба да даде целосна слика за институционалниот ланец на одговорност, а не само за конкретните индивидуални грешки.
Милошоски нагласи дека истрагата мора да биде неселективна, без оглед дали се работи за период на претходната власт или на актуелната, и ги повика сите пратеници да се издигнат над партиските интереси. Посебно се обрати до претседателот на СДСМ Венко Филипче, кој како поранешен министер за здравство беше дел од дел од тој период, со порака дека поддршката на работата на Анкетната комисија е начин да се покаже почит кон жртвите и нивните семејства.+
Паралелно со ова, СДСМ предложи посебна Анкетна комисија која ќе се занимава исклучиво со трагичниот пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочани. Оливер Спасовски објасни дека ваквото барање доаѓа директно од родителите на загинатите и од јавноста, кои очекуваат фокусирана и детална парламентарна проверка само за овој случај. Предлогот на СДСМ, Левица и ДУИ доби поддршка од 28 пратеници, но не беше изгласан, па Собранието се реши за една, пошироко дефинирана анкетна комисија.
Со ова, трагедиите во Кочани, Тетово, на автопатот во Бугарија и кај Ласкарци симболично се најдоа „во ист кош“ – како пример за тоа што се случува кога системот попушта на најчувствителните точки: во здравството, во инфраструктурата, во безбедносните стандарди. Очекувањата се комисијата да не остане само на собирање списи и прес-конференции, туку да го отвори прашањето како се носат одлуките, кој ги потпишува, кој ги проверува и кој на крајот сноси одговорност кога тие одлуки завршуваат со човечки животи.
Во сенка на расправата за трагедиите, пратениците на истата седница ги донесоа и огласот за избор на претседател, потпретседател и членови на Државната изборна комисија, како и пакет законски измени – меѓу нив и законот за правата на заедниците под 20 проценти, измените во областа на аудиовизуелните услуги, корекциите на Законот за ДДВ и закон за претворање јавни давачки во траен влог во јавното претпријатие за спортски објекти. Усвоена беше и Среднорочната програма за стоковни резерви за периодот 2026–2030 година, што покажува дека во истиот ден Собранието донесе одлуки и за минатите трагедии, и за идните економски и институционални политики.
Колку Анкетната комисија за четирите трагедии ќе биде алатка за вистинско расчистување на вина и пропусти, а колку уште една комисија во долгата парламентарна историја, ќе зависи од тоа дали пратениците ќе успеат да ја одржат надвор од дневната политика. За семејствата на загинатите, секоја нова одлука е мерена со едно единствено прашање: дали нечиј утрешен живот ќе биде спасен затоа што денес институциите конечно решиле да учат од своите најболни грешки.
