Skip to content
Според два извештаи на Обединетите нации, светот конечно влезе во нова ера на чиста енергија.
Денес, сончевата и ветерната енергија се речиси секогаш најповолните и најбрзите опции за изградба на нови енергетски капацитети.
Во текот на 2024 година, глобалниот капацитет на обновливи извори на енергија се зголеми за дури 582 гигавати, што е речиси 20% повеќе отколку во 2023 година и претставува најголем годишен раст откако се водат евиденции.
Скоро сите нови енергетски капацитети низ целиот свет доаѓаат од обновливи извори, а речиси секој континент инсталираше повеќе обновлива енергија отколку фосилна енергија минатата година.
Според извештајот на ОН, дури три четвртини од глобалниот раст на производството на електрична енергија доаѓа од ветер, сончева енергија и други зелени извори.
„Сонцето изгрева во ерата на чиста енергија“
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, истакна дека овие резултати покажуваат колку светот се променил од усвојувањето на Парискиот договор во 2015 година, што беше повод за енергетската транзиција.
„Фосилните горива ја губат трката, а сонцето изгрева во ерата на чиста енергија. Само следете го протокот на пари“, рече Гутереш.
Според Меѓународната агенција за обновлива енергија (IRENA), повеќе од 90% од новите обновливи капацитети во светот во 2024 година произвеле електрична енергија поевтина од најприфатливите фосилни алтернативи.
Глобално, сончевата енергија сега е 41% поевтина од фосилните горива, додека енергијата на офшор ветер стана најприфатливиот извор на нова обновлива електрична енергија – дури 53% поевтина од порано.
Денес, во многу развиени земји, емисиите достигнаа врв, но економскиот раст продолжува.
Во 2023 година, секторите за чиста енергија учествуваа со 10% од глобалниот БДП и речиси една третина од економскиот раст на ЕУ.
Геополитиката, царините и суровините се закануваат да ја забават транзицијата
Сепак, директорот на IRENA, Франческо Ла Камера, предупредува дека напредокот не е загарантиран.
„Зголемените геополитички тензии, трговските царини и недостигот на суровини може да го забават темпото на транзицијата и да ги зголемат трошоците“, истакна тој.
Иако се очекува цените на обновливите извори на енергија да продолжат да паѓаат благодарение на технолошкиот напредок и зајакнувањето на синџирите на снабдување, фактори како што се протекционистичките мерки, зависноста од Кина и административните бариери – особено во Европа – би можеле привремено да го попречат развојот.
Гутереш нагласи дека фосилните горива сè уште добиваат речиси девет пати повеќе субвенции за потрошувачка од обновливите извори.
„Земјите што продолжуваат да се потпираат на фосилни горива не ги штитат своите економии, туку ги саботираат“, рече тој.
Ла Камера заклучи дека транзицијата кон обновливи извори на енергија е неповратна, но дека нејзината брзина и праведност зависат од денешните одлуки.
„Мора да обезбедиме меѓународна соработка, стабилни политики и отпорни синџири на снабдување, особено во земјите од Глобалниот Југ.“
