Статистиката за домување се подобрува: Како живеете во ЕУ, колку се сопственици, а колку се закупци?

Европските статистики за населението и домувањето се од суштинско значење за обликување, спроведување и евалуација на политиките на ЕУ, вклучувајќи го економското и социјалното планирање, како и зелената и дигиталната транзиција.

Европскиот совет усвои нови правила што треба да обезбедат дека статистичките податоци за населението и домувањето, собрани на ниво на ЕУ, се комплетни, хармонизирани и лесни за споредување.

Целта на регулативата е да се подобри квалитетот на статистичките податоци за населението и домувањето со воведување хармонизирана дефиниција на поимот „население“, како и да се олесни пристапот до изворите на податоци, преку поедноставување и подобрување на процесот на статистичко производство во оваа област.

Правилата воспоставуваат заедничка правна рамка за развој на европската статистика за населението и домувањето со цел:

-да се обезбеди целосна, хармонизирана и споредлива статистика што се доставува на време
-да се подобри квалитетот на податоците за населението, а воедно да се препознаат предизвиците со кои се соочуваат земјите-членки
-да се обезбеди доволна флексибилност за прилагодување кон променливите потреби на политиките и користењето на нови извори
-да се избегне непотребно оптоварување на националните статистички органи

Европската статистика за населението и домувањето е од суштинско значење за обликување, спроведување и евалуација на политиките на ЕУ, вклучувајќи го економското и социјалното планирање, политиката на кохезија, како и зелената и дигиталната транзиција.

Исто така е од клучно значење за административни цели и одредување на гласањето со квалификувано мнозинство во Советот.

Што велат податоците за домувањето во ЕУ?

Во Европа постојат големи разлики во начинот на кој живеат луѓето, во однос на големината, видот и квалитетот на домувањето и дали се сопственици или закупци. Движењата на цените на недвижностите и кириите исто така значително варираат од земја до земја. Публикацијата на Евростат „Домување во Европа – издание 2024“ презентира податоци за многу аспекти на домувањето.

Куќа или стан – бидете сопственик или закупец

Според податоците на Евростат, повеќе од две третини од луѓето во домаќинствата во ЕУ поседуваат свои домови.

Распределбата на населението според статусот (сопственик или закупец) значително варира помеѓу земјите од ЕУ. Во 2023 година, 69% од населението во домаќинствата во ЕУ поседувале свои домови, додека останатите 31% живееле во изнајмени станови или куќи. Највисок процент на сопственост е забележан во Романија (96%), Словачка (94%), Хрватска и Унгарија (и двете 91%).

Во сите земји од ЕУ, освен Германија, сопственоста била почеста. Во Германија, изнајмувањето било нешто почесто, со 52% од закупувачите. Следат Австрија (46%) и Данска (40%).

Нешто повеќе од половина од населението на ЕУ живее дома

Распределбата на населението според видот на домување (куќа, стан или друго) исто така се разликува, како и дали станува збор за град, предградие или рурална област.

Во ЕУ во 2023 година, 51,7% од населението живеело во куќа, 47,7% во стан, додека 0,6% живееле во други видови сместување, како што се куќи на брод или комбиња. Куќите се најчестата форма на домување во две третини од земјите на ЕУ. Ирска (90%) бележи највисок процент на население кое живее дома, по што следуваат Холандија (79%), Белгија и Хрватска (и двете по 77%). Треба да се напомене дека терасираните куќи се исто така вклучени во овие податоци. Највисок процент на станови е забележан во Шпанија (66%), Латвија (65%, податоци од 2021 година), Малта (63%) и Германија (61%).

Во градовите, 72% од населението на ЕУ живеело во стан, а 27% во куќа. Во помалите градови и предградија, 56% од луѓето живееле во куќа и 43% во стан, додека во руралните средини 82% од населението живеело во куќа и само 17% во стан.

Како домаќинствата испуштаат штетни гасови?

Емисиите на стакленички гасови од домаќинствата за греење и ладење се движат од 27 кг по глава на жител во Шведска до 1.296 кг во Луксембург.

Дел од емисиите на гасови со ефект на стаклена градина потекнуваат од домаќинствата, поради согорувањето на фосилни горива за греење, подготовка на топла вода, готвење и климатизација. Тие изнесуваа 647 кг по глава на жител во ЕУ во 2022 година, што е намалување во споредба со 920 кг во 2010 година. Највисоки вредности се забележани во Луксембург (1.296 кг), Белгија (1.220) и Ирска (1.182). Најниска вредност е забележана во Шведска (27), по што следат Португалија (126) и Финска (147).

Во 2023 година, 25,5% од жителите на ЕУ на возраст над 16 години живееле во домаќинства каде што енергетската ефикасност била подобрена во претходните 5 години, главно со подобрување на топлинската изолација на надворешните ѕидови, покриви или подови, замена на едностаклените прозорци со двојни или тројни прозорци, како и инсталирање на поефикасни системи за греење. Највисок процент е забележан во Холандија (59%), Естонија (47%) и Латвија (37%), а најнизок во Малта (8%), Грција (12%) и Шпанија и Кипар (по 15%).