Струмица пред избор за својата иднина: Кој има план, а кој приказна?

Во недела, 19 октомври, Струмица гласа за градоначалник. Во трката се четворица: Марјан Даскаловски од СДСМ, Петар Јанков од ВМРО-ДПМНЕ, Ристо Цасконоје од Единствена Македонија и независниот кандидат Драган Котуровиќ. Кандидатите потпишаа Кодекс за фер избори, а локалната тема-листа е подолго време непроменета: квалитет и сигурност на водата, атмосферска канализација и поплавите на „Младинска“, урбаниот ред и живата културна сцена.

Кампањата на СДСМ ја носи Даскаловски со порака за континуитет, но и со детална проектна рамка. На претставувањето во Струмица тој најави „нова урбана револуција“: нови улици, водоводи и канализации, уредени паркови, спортски терени и иновациски центри; дигитални услуги во општината, енергетска ефикасност во градинките и училиштата, како и „отворена линија“ до градоначалникот за директна комуникација. Тезата е јасна: да се продолжи „успешната приказна“ со појасни инструменти и рокови.

Спротивната страна ја артикулира Јанков со техничко-оперативен фокус. Во неговите јавни настапи доминираат водоводот и канализацијата, со потсетник дека струмичани минатата година имаа период на недоверба во питката вода. Моделот што го нуди е „ремонт на основите“: системски интервенции во мрежата, подобрен атмосферски одвод и транспарентен мониторинг на квалитетот на водата, со акцент на јавни, редовни извештаи. Тоа е камп-антизација на темите што граѓаните ги чувствуваат секојдневно.

Цасконоје од Единствена Македонија настапува со остар антиестаблишмент наратив: „доста е“ — градот, според него, предолго бил „приватен бизнис“ на малкумина, а новата логика мора да стави крај на луксузот за елитите и да отвори простор за мнозинството. Политичката порака е силна, но програмскиот дел во јавност досега е покус од техничките спецификации кај ривалите.

Котуровиќ влегува како независен, поддржан преку група избирачи, и ја носи граѓанската ниша: транспарентност, „на терен“ пристап и сервиси блиску до луѓето. Неговото име е официјално евидентирано во изборните пријави, а кампањата се потпира на локална препознатливост и критика на клиентелизмот. Во негов случај, тестот ќе биде дали овој активистички стил може да се преточи во изведбен капацитет за големи инфраструктурни зафати.

Теренскиот контекст ја објаснува напнатоста на темите. „Младинска“ е симболот на хроничниот проблем со атмосферската канализација: во силни врнежи долниот дел од градот личи на река, а мештаните сведочат дека постоеле интервенции, но „не е доволно“. Прашањето не е дали, туку колку брзо и со какво проектирање ќе се вложи во одводните решенија.

Исто така, водата за пиење останува чувствителна тема. Минатата година општината коментираше резултати од акредитирани анализи за исправност на излезната вода, но политичкиот талог остана и се пренесе во 2025 како клучна точка за доверба. Затоа не е изненадување што еден кандидат нуди лабораториски модел со јавни извештаи, а друг проширен инвестициски пакет во самата мрежа. За гласачите, конечната мерка ќе бидат роковите, парите и независните проверки.

Политичката динамика е рамномерна и поради тоа што Струмица со години важи за бастион на СДСМ, но во 2025 трката е отворена, со видливи сили на двете големи партии и двајца алтернативци. Националните медиуми веќе ја врамуваат дилемата: дали градот ќе ги задржи боите или ќе ги смени. Во ваков амбиент, Кодексот за фер избори е важен, но уште поважен е следниот чекор — да се стави технички календар на маса уште во првите 100 дена по изборите.

Што реално може да се очекува во следните четири години? Ако победи логиката на континуитет со проширени проекти, Струмица може да види синхронизирани улични реконструкции, проширување на водоводната и фекалната мрежа и јавни зелени интервенции, поткрепени со дигитални услуги во општината и енергетска ефикасност во јавните објекти. Ако граѓаните изберат ремонтен пристап, први ќе бидат „невидливите“ системи — водовод, канализација, атмосферски одвод — со јавно мерливи индикатори (притисок, загуби, капацитети), а урбаната слика ќе следи како резултат. Во сценариото на антиестаблишмент тврд курс, фокусот би се префрлил на ревизии и чистки, со ризик дел од изведбата да забави додека се расклопуваат стари механизми. Независниот модел, пак, може да внесе повеќе граѓанска контрола и ситни, брзи поправки, но ќе мора да докаже снабденост со инженерски и финансиски ресурси за „тешката“ инфраструктура.

Изборот во недела практично е избор на стил на управување. Програмите се доволно различни за граѓаните да ја препознаат сопствената приоритетна листа: дали сакаат голем пакет со „видливи“ и „невидливи“ градски работи во заеднички ритам, дали бараат строга техничка дисциплина со јавни метрики за вода и одводи, дали прифаќаат радикална политичка смена без многу табели, или веруваат во локален активизам што одоздола ќе ја натера општината да работи поинаку. На крајот, Струмица ќе пресече по мерката на најконкретниот, најискрен одговор на своите стари проблеми — и по способноста тие одговори да станат градилишта со рокови и јавна отчетност.