Терористите од Сиднеј пред масакрот биле на мистериозно патување

По антисемитскиот терористички напад во Сиднеј во неделата, во кој загинаа 15 лица, а десетици беа повредени, истрагата се фокусираше на две главни траги. Првата е мистериозното патување на напаѓачот на Филипините непосредно пред масакрот, а втората е откривањето на две знамиња на Исламска држава во автомобилот на еден од осомничените, паркиран во близина на местото на нападот за прославата на Ханука на плажата Бонди, пишува The Guardian.

Мистериозно патување во пресрет на масакрот

Истражителите ги поврзуваат овие две траги бидејќи Филипините, а особено јужниот остров Минданао, со децении се борат против исламистичкиот екстремизам. Напаѓачите, 50-годишниот Саџид Акрам и неговиот 25-годишен син Навид, патувале таму. Иако Исламска држава (ИС) е значително ослабена таму во споредба со врвот на својата моќ пред десет години, сè уште има активни милитанти и симпатизери лојални на групата.

Според филипинските власти, таткото и синот пристигнале во земјата на 1 ноември. Градот Давао на островот Минданао бил нивната последна дестинација. Тие се вратиле во Сиднеј на 28 ноември, само две недели пред нападот.

Воена обука или индоктринација?

Што правеле двајцата мажи на Филипините сè уште е непознато. Безбедносните експерти долго време предупредуваат на „факторот Х“ – времето поминато во странство со искусни милитанти што може да ги претвори аматерските амбиции во смртоносен напад. Теоријата дека тие отишле на својот последен одмор се смета за малку веројатна.

Поверојатно е дека барале воена обука, но тоа би бил огромен логистички предизвик за двајца неискусни мажи од Австралија. Сепак, Саџид Акрам веќе имал дозвола за оружје и шест огнени оружја, а нивниот напад – пукање врз невооружени цивили – не барал сложени воени вештини.

Затоа, клучната причина за патувањето е индоктринацијата. Целта на ваквите патувања честопати не е стекнување вештини, туку зајакнување на чувството за заедница и решителност. Изолацијата далеку од дома овозможува брза радикализација, особено ако теренот е веќе подготвен со интернет пропаганда, што е потврдено од претходните напади како оние во Париз во 2015 година или Лондон во 2007 година.

Стратегија „Џихад без водач“

Во последниве години, ИД и слични групи имаа тешкотии во организирањето напади од долги растојанија бидејќи немаат безбедни бази и странски регрути. Крвавиот напад во Москва во јули 2024 година беше редок исклучок. Наместо тоа, терористичките групи се префрлија на стратегија „џихад без водач“, охрабрувајќи ги следбениците низ целиот свет сами да извршуваат напади. Минатата година, напаѓач со камион инспириран од ИД уби 14 лица во Њу Орлеанс, додека бројни други заговори беа спречени.

Иако еврејските заедници беа цел на Ал-Каеда и ИД дури и пред конфликтот во Газа, порастот на антисемитизмот им ја олесни работата на терористите. Напаѓачот кој уби две лица во синагога во Манчестер ја прогласи својата верност кон ИД во телефонски повик до полицијата.

Иако многу работи остануваат непознати за нападот на плажата Бонди, едно е јасно: „брендот“ и бруталната идеологија на Исламската држава остануваат доволно привлечни за да претставуваат сериозна закана за безбедносните служби ширум светот, повеќе од една деценија по нејзиното основање.