Трамп: Царините ја спасија економија; клучен случај пред Врховниот суд

Претседателот на САД Доналд Трамп во интервју за „Фокс њуз“ рече дека царините ја спречиле „глобалната економска депресија“ и дека исходот на постапката пред Врховниот суд – што се однесува на вонредните овластувања и царини – е „еден од најважните случаи во историјата“. Трамп тврди дека без царините, особено кон Кина, „светот би бил блокиран“ поради магнети, ретки земни метали и сродни увози. Во истиот тон, тој го брани толкувањето на IEEPA што му дозволува на претседателот еднострано да воведува широки царини; противниците возвраќаат дека таквата практика отвора уставни проблеми и ја пречекорува извршната моќ.

Расправата во Врховниот суд започна вчера, а Трамп оцени дека „поминала добро“ и предупреди оти поништување на овие овластувања би било „катастрофално“ за економијата и националната безбедност. Во прилог на неговата теза се наведуваат и фискалните ефекти: до крајот на фискалната година во септември биле инкасирани 195 милијарди долари од царини (од февруари до септември околу 176 милијарди). Администрацијата аргументира дека првичните 10% царини се зголемени – за повеќето производи од Бразил и Индија до 50% – и дека мерките придонеле за „стабилизација“ на глобалната економија.

Клучниот правен ризик е јасен: ако Судот го отфрли аргументот на Трамп, претседателот во иднина нема да може да се повикува на IEEPA за еднострано воведување царини. Во меѓувреме, политичката рамка останува поларизирана: Белата куќа ја брани извршната флексибилност во трговијата, критичарите бараат јасни граници на претседателската моќ. Борбата за царините – и за дефиницијата на извршната власт – се преселува во судница, но исходот ќе има директни последици врз економијата, партнерствата и идните преговарачки позиции на Вашингтон.