Skip to content
Американскиот претседател Доналд Трамп најави нова драматична мерка во судирот со режимот на Николас Мадуро: воздушниот простор над и околу Венецуела „да се смета за целосно затворен“. Пораката, објавена на неговата мрежа Truth Social, не е само техничко предупредување до авиокомпаниите, туку јасен политички сигнал дека Вашингтон е подготвен да оди чекор подалеку во притисокот врз Каракас.
Оваа одлука не доаѓа изолирано. Уште претходно, Федералната администрација за воздухопловство на САД ги предупреди големите авиокомпании на „потенцијално опасна ситуација“ при летање над Венецуела, поради влошена безбедносна состојба и зголемена воена активност во и околу земјата. Како одговор, венецуелските власти им ги одзедоа оперативните права на шест големи меѓународни авиокомпании кои ги суспендираа летовите кон земјата. Така, воздушниот сообраќај постепено се претвори во уште едно средство за политичко и економско изолирање на режимот во Каракас.
Затворањето на небото се надоврзува на уште една порака на Трамп од претходните денови: дека „многу скоро“ ќе започнат операции „по копно“ против венецуелските шверцери со дрога. Во разговор со припадници на вооружените сили, тој се пофали дека 85 проценти од шверцот по море веќе бил спречен и најави дека следниот чекор е префрлање на акциите на копно. Со тоа, борбата против нарко-мрежите добива нова фаза – која, во практика, може да значи операции многу блиску до, или дури и на територијата на Венецуела.
Паралелно со овие пораки, САД веќе имаат засилено воено присуство во Карибите. Американските медиуми пренесуваат дека во регионот се распоредени воени бродови и најголемиот носач на авиони во светот, со официјално образложение – борба против шверцот на дрога. Но, историјата покажува дека вакви распоредувања често служеле и како демонстрација на сила пред можни поголеми интервенции. Во исто време, Трамп пред неколку дена преку медиуми беше поврзан и со таен телефонски разговор со Мадуро за евентуална средба во САД – што покажува дека се игра на повеќе маси: притисок од воздух и од море, но и можност за политички пазар.
Официјалната рамка на Вашингтон е јасна: таргет се „венецуелските нарко-картели“ и таканаречениот „Картел на сонцето“, кој администрацијата го поврзува со врвот на венецуелската власт. Прогласувањето на оваа структура за странска терористичка организација му отвора на Трамп дополнителен простор за санкции и воени операции насочени кон инфраструктурата и средствата на режимот. Но токму тука се отвора дилемата: каде завршува борбата против дрогата и каде почнува класична политичко-воена интервенција против една суверена држава?
Затворањето на небото над Венецуела за критичарите е уште еден чекор кон сценарио слично на Ирак и Либија, каде што зоните на забрането летање биле воведени како „заштитна мерка“, а подоцна се претвориле во платформа за пошироки воени операции. Овој пат реториката е обвиена во борба против нарко-криминал, но геополитичката позадина е јасна: Вашингтон сака да го засили притисокот врз Мадуро до точка кога ќе мора или да прифати нови отстапки, или да ризикува директен судир со далеку посилниот противник.
Од аспект на регионот, затворениот воздушен простор и најавените копнени акции го отвораат прашањето за безбедноста на соседните држави и поширокиот Карипски басен. Секое поголемо поместување на американските сили, секое пресретнување на авион, секоја нејасна операција „против шверцери“ може да предизвика инцидент со непредвидливи последици. За Венецуела, пак, ова значи дополнителна економска и политичка изолација, во услови кога земјата веќе со години живее под тешки санкции и внатрешна криза.
