Трамп повторно му се заканува на Вашингтон со вонредна состојба

Во пресрет на нова конфронтација меѓу федералниот центар и локалната самоуправа, претседателот на САД Доналд Трамп најави дека може повторно да прогласи национална вонредна состојба и да го стави Вашингтон под директна федерална контрола, откако градоначалничката Мјуриел Баузер објави дека Метрополитен-полицијата нема да соработува со имиграциската служба ICE. Суштината на спорот е преносот на информации за луѓе кои живеат или влегуваат во земјата без регулиран статус — поле каде што федералната политика и локалните „санкчериски“ практики одамна се косат. Трамп предупреди дека ќе „федерализира“ ако е потребно, а неговата порака на „Truth Social“ ја повтори тезата дека присуството на федерални сили го намалило криминалот до „практично нула“, изјава што ја поткрепи со повик да не се прекинува координацијата со ICE.

Потегот доаѓа само неколку дена по истекот на 30-дневната вонредна состојба со која Белата куќа во август го презеде оперативното раководење со Метрополитен-полицијата користејќи специјална одредба од Законот за самоуправа на Дистриктот Колумбија. Со истекот на актот на 10 септември, градот формално си ја врати контролата, а Баузер најави дека помошта на MPD кон ICE — воведена за време на вонредната состојба — престанува. Тоа, пак, беше искрата за новата закана од федерализација.

Августовската интервенција не беше само правно маневрирање, туку и логистички марш: претседателот активираше 800 припадници на Националната гарда за да ја засили безбедноста во престолнината, потег што го оправда со реторика за „враќање на законот и редот“. Паралелно се засили и федералното полициско присуство, што предизвика протести и предупредувања од активисти и локални претставници за пречекорување на овластувањата и за нарушување на довербата меѓу заедниците и полицијата. Според федералното право, DC Националната гарда — за разлика од гарда единиците во сојузните држави — директно му подлежи на претседателот, што ја прави заканата за нова федерализација повеќе од политичка фраза.

Во овој институционален јаз се судруваат две визии за јавната безбедност. Белата куќа инсистира дека без ICE и дополнителни федерални ресурси криминалот „ќе се врати со полна сила“, додека градската администрација тврди дека долгорочната безбедност зависи од локална доверба, транспарентност и избалансирана координација без наметната федерална команда. Граѓаните, пак, веќе неколку недели живеат помеѓу поворки на протести и колони на оклопни возила, во град каде што секоја правна формула брзо станува прашање на секојдневие: кој патролира пред училиштето, кој бара документи на станица, кој води сметка за тоа што значи „ред“ кога редот се носи одозгора.

Најавата за нова вонредна состојба отвора и стари, чувствителни прашања: колкава е уставната тежина на самоуправата на Дистриктот спроти овластувањата на федералниот извршен врв, дали криминалните статистики навистина ги следат политичките наративи и до која мера јавната безбедност може да се потпира на привремени „сурџеви“ наместо на долгорочна локална кадровска и социјална политика. Вашингтон веќе еднаш ја виде границата на тој експеримент — со часовник што истече на 10 септември — но расправата едвај почнува. Ако претседателот навистина прогласи нова вонредна состојба заради спор околу ICE, ќе се тестират не само правните одредби на Home Rule Act, туку и нервите на град во кој безбедноста и политиката одамна престанаа да се одвојуваат на хартија.