Skip to content
Додека администрацијата на Доналд Трамп се фали со рекордни депортации и засилен надзор на границата, Белата куќа отвори сосема нов, златен влез за најбогатите. Новата имиграциска програма „златна картичка“ нуди забрзана американска виза за оние што можат да платат најмалку еден милион долари – модел на „имиграција по пат на чековна книшка“, кој веќе предизвикува жестоки реакции во САД и светот.
Официјалното име на програмата е „Trump Gold Card“, а според владината страница Trumpcard.gov, сите заинтересирани мора прво да платат 15.000 долари неповратна такса до Министерството за внатрешна безбедност. По безбедносна проверка, следи таканаречен „подарок“ до американската држава – еднократна уплата од 1 милион долари, која е доказ дека апликантот „значително ќе ѝ користи на Америка“. За возврат се добива виза со статус на брзопратена зелена карта (категории EB-1 или EB-2), со јасен пат кон државјанство, но по редовна натурализациска постапка.
Постојат и посебни правила за корпорации. Компаниите што сакаат да доведат странски кадар можат да аплицираат за „Trump Corporate Gold Card“. За секој вработен се плаќа 15.000 долари такса за обработка и по 2 милиони долари „подарок“ по завршената проверка. Придобивката за фирмите е што еднаш дадениот милионски влог може да се „пренесе“ на нов вработен, со плаќање годишна такса од 1% и дополнителна трансферна такса од 5%, која ја покрива новата безбедносна проверка.
Официјалната кампања оди далеку над бирократскиот јазик. На промоцијата во Белата куќа, Трамп се пофали дека златната картичка нуди „директен пат до државјанство за сите квалификувани и проверени лица“ и дека тоа е „толку возбудливо“ за американските компании, кои конечно ќе можеле да си го задржат „незаменливиот талент“. Исто така откри дека илјадници луѓе веќе се пријавиле на листата на чекање додека програмата била само најавена, а администрацијата отворено смета на „милијарди долари“ нов прилив во државната каса.
Паралелно со златната, Владата најавува и „Trump Platinum Card“ – уште поскапа верзија на истиот концепт. Платинум картата, проценета на околу 5 милиони долари, треба да им овозможи на сопствениците да поминуваат до 270 дена годишно во САД без да плаќаат американски данок на приходи остварени надвор од државата. Овој модел е директно насочен кон глобалните милионери и милијардери кои бараат сигурно пристаниште за својот капитал и семејства, а при тоа сакаат да ги минимизираат даночните обврски.
Новата шема практично го заменува досегашниот EB-5 инвестициски модел, кој беше врзан за конкретна инвестиција и отворање работни места. Наместо капиталот да оди во фабрики, хотели или стартапи, „златната картичка“ бара директна уплата во државниот буџет, без обврзувачки услови за економска активност. Критичарите предупредуваат дека така се напушта логиката „инвестиција за развој“, а се воведува чиста продажба на статус – скап, но едноставен билет за американска легална резиденција за оние што можат да ја платат цената.
Моделот не е сосема нов во светот. Слични „златни визи“ во последната деценија воведоа и земји како Малта, Шпанија или Велика Британија, но дел од нив веќе ги укинаа програмите поради сомнежи за перење пари, корупција и влијание врз пазарот на недвижности. Политички аналитичари потсетуваат дека истите аргументи – ризик од „валутен пасош“, увоз на блиски луѓе до авторитарни режими и создавање паралелна класа супербогати резиденти – сега повторно се појавуваат во дебатата околу иницијативата на Трамп.
Контроверзноста е уште поголема ако се стави во контекст на имиграциската политика на Трамп. Неговата администрација паралелно спроведува заострени депортации на луѓе кои со години живеат и работат без документи, го ограничува правото на азил и настојува да ги скрати и легалните патишта за имиграција, вклучително и семејното спојување и лотаријата за зелена карта. Во исто време се воведуваат и нови, високи такси за работните визи, особено за технолошките компании кои ги користат висококвалификуваните странски кадри.