Skip to content
Речиси три години по почетокот на руската инвазија, војната доби нова, уште поочигледна воздушна димензија. Украинските сили во текот на ноќта изведоа масовен напад со беспилотни летала врз повеќе региони во Русија – операција која и Киев и Москва ја опишуваат како една од најголемите од почетокот на војната.
Според украинските извори, во акцијата биле користени речиси 300 дронови што целеле различни цели на руска територија. Руското Министерство за одбрана соопшти дека во текот на ноќта пресретнало вкупно 287 украински беспилотни летала во 12 региони, наведувајќи дека станува збор за еден од најмасовните напади досега. Најголем број дронови, според Москва, биле соборени над Брјанскиот регион (118), Московскиот регион (40) и Калушка (40), а останатите над уште девет области, меѓу кои Тула, Новгород, Јарослав, Липецк, Смоленск, Курск, Орел, Воронеж и Рјазан.
Највидливиот ефект од нападот се почувствува во главниот град. Поради заканата од дронови, руската агенција за цивилно воздухопловство ги затвори сите четири големи московски аеродроми – Шереметјево, Домодедово, Внуково и Жуковски – и за пристигнувања и за заминувања. Воздушниот простор над Москва беше привремено затворен, што доведе до откажување, одложување или пренасочување на најмалку 133 летови. Практично, неколку часа главниот воздушен јазол на Русија беше ставен во „режим на принудна пауза“.
Градоначалникот на Москва, Сергеј Собјанин, изјави дека 36 украински беспилотни летала биле соборени во непосредна близина на главниот град, за време на напад што траел повеќе од седум часа. Тој не соопшти детали за можни жртви или поголеми штети, наведувајќи само дека службите за итни случаи работат на терен.
Во внатрешноста на Русија, ударите оставија поопипливи материјални последици. Во Воронеж, паѓањето на она што локалните власти го опишаа како „воздушна мета со голема брзина“ оштети неколку станбени згради. Во една „ретко населена“ зграда се урна скалишен простор, по што беа евакуирани околу 80 жители; официјално, нема извештаи за повредени. Дел од градските улици останаа без струја, а жителите беа предупредени и на можни прекини во греењето поради оштетување на далноводи и делови од грејната мрежа.
Истата ноќ, руски и провладини канали на Телеграм јавуваа за експлозии и во други региони. Во Велики Новгород избувнал пожар, а поединечни извештаи сугерираат дека дронови можеби ја погодиле фабриката за ѓубрива „Акрон“, еден од најголемите производители во Русија. Овие информации засега доаѓаат главно од локални извори и не се целосно потврдени од независни медиуми, но покажуваат дека ударите биле распоредени длабоко зад фронтот и во близина на индустриски капацитети со стратешко значење.
Руското Министерство за одбрана го претставува билансот како доказ за ефикасноста на ПВО-системот – стотици пресретнати дронови и „успешно спречен“ масовен напад. Украинските извори, пак, нагласуваат дека целта на ваквите операции не е само физичко уништување на инфраструктурата, туку и тензии во руската позадина, притисок врз логистичките линии и нарушување на чувството за безбедност длабоко во територијата што досега се сметаше за релативно заштитена.
Според објаснувањето на Киев, нападите со дронови се дел од поширока стратегија за таргетирање на рафинерии, магацини и извозни терминали, со цел да се ослабат руската воена економија и снабдувањето со гориво за фронтот. Украинското раководство повеќепати порача дека ваквите акции ќе продолжат сè додека Русија ја води војната, а претседателот Володимир Зеленски ги нарече „одговор на секој нов напад врз украинските градови и цивили“.
Ова не е прв масовен напад со дронови врз Москва и околните региони, но според бројот на употребени летала и обемот на ограничувањата во воздушниот сообраќај, се смета за еден од најголемите досега. Последниот поголем напад, потсетуваат руските власти, се случи на 23 септември, кога беа уништени 41 дрон, а повеќе од 200 летови беа прекинати. Новиот бран покажува дека украинските сили продолжуваат да ја туркаат војната сè подлабоко на руска територија, користејќи ја флексибилноста и релативно ниската цена на беспилотните системи во споредба со класичното воздухопловство.
Во отсуство на целосни информации за човечки жртви или степенот на штетите, останува отворено прашањето како Москва ќе одговори на овој нов вид притисок – дали со дополнителни напади врз украинската енергетска инфраструктура, со нови политички пораки за Западот или со обид да ја заостри дипломатската игра околу испораките на оружје за Киев. Јасно е само дека воздушната војна сè повеќе се претвора во двонасочна улица, во која не се чувствуваат ранливи само украинските, туку и руските градови.