Унгарија најавува тужба против ЕУ поради планот за рускиот гас

Унгарија отворено влезе во судир со Брисел и најави дека ќе ја тужи Европската Унија поради новиот договор за постепено укинување на увозот на руски природен гас. Владата на Виктор Орбан смета дека планот за целосно одвикнување од руските фосилни горива е неприфатлив за земја која нема излез на море и силно зависи од гасот што доаѓа од исток.

Одлуката на ЕУ е дел од стратегијата за енергетска независност по руската инвазија на Украина. Регулативата предвидува до крајот на 2026 година да се забрани увозот на руски течен природен гас, а гасот што стигнува преку цевководи постепено да биде укинат до есента 2027 година. „Ова е почеток на нова ера: ера на целосна енергетска независност на Европа од Русија“, порача претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, потсетувајќи дека приходите на Москва од извоз на фосилни горива во ЕУ веќе драматично се намалени.

Но, во Будимпешта на ова гледаат како на опасен експеримент. Министерот за надворешни работи Петер Сијарто изјави дека прифаќањето и спроведувањето на регулативата е „невозможно“ за Унгарија и најави правна постапка веднаш штом планот RePowerEU биде формално усвоен. Според него, новите правила не се обична мерка на трговската политика, туку прикриена санкција против Русија, со која всушност се казнуваат граѓаните и економијата на земји како неговата.

Унгарија веќе со години води своја, посебна енергетска политика во рамките на ЕУ. Со долгорочни договори за испорака на гас и проширување на складиштата, владата на Орбан гради модел во кој руските енергенси се опишуваат како „витални“ за одржување на ниски цени и стабилно снабдување. Орбан редовно ја критикува Европската унија дека со „тврд став“ кон Русија прави повеќе штета на сопствените членки отколку на Кремљ, особено кога станува збор за гасот и нафтата.

Од друга страна, Брисел смета дека токму енергетската зависност беше најсилното оружје кое Русија го користеше против Европа и дека постепеното укинување на рускиот гас е логичен чекор по серијата пакети санкции. Фон дер Лајен истакнува дека со новата регулатива ЕУ не само што ја казнува руската воена машина, туку и ја забрзува транзицијата кон обновливи извори и диверзификација на снабдувачите, така што идните енергетски кризи да не зависат од политичките каприциси на Москва.

Тужбата што ја најавува Унгарија пред Судот на правдата на ЕУ ќе биде нов тест за кохезијата на Унијата во однос на Русија. Доколку Будимпешта успее да покаже дека договорот за гасот несразмерно ја погодува, во Брисел ќе се отвори прашањето како да се помират заедничките санкциски цели со специфичните енергетски профили на поодделни членки. Ако пак Судот ја потврди регулативата, Орбан ќе остане политички изолиран, а европскиот курс кон енергетско одвојување од Русија ќе добие дополнителна правна тежина.