Skip to content
Во текот на јули 2025 година, Уставниот суд на Република Северна Македонија оформил вкупно 26 нови предмети, покажува официјалното соопштение на институцијата. Од нив:
- 10 предмети се однесуваат на оценување на уставноста на закони и подзаконски акти,
- 12 предмети се оформени по иницијативи за оценување на уставност и законитост на прописи,
- 4 предмети се поврзани со заштита на слободите и правата на граѓаните.
Предмети за оценување на уставност на закони и акти
Меѓу оформените случаи има иницијативи за укинување или измена на клучни одредби од:
- Законот за извршување (прашање за неможност наплата на побарувања од државни органи и јавни претпријатија),
- Законот за судовите (ограничување на надлежност на судии со помал стаж),
- Законот за ПИОСМ (усогласување на пензии за пензионери во странство),
- Законот за облигациони односи (казнена камата и третман на должници),
- Законот за процена (еднаквост на проценувачи),
- Законот за стоковите резерви (правна сигурност),
- Законот за средното образование (право на бесплатен превоз и еднаков третман на ученици),
- Законот за градење и Законот за Град Скопје (постапка за поништување на одобренија за урбана опрема).
Посебно внимание предизвикуваат иницијативите поврзани со пензионерските права, каде неколку подносители тврдат дека измените на законите создаваат дискриминација меѓу пензионерите кои живеат во земјата и оние кои живеат во странство.
Предмети за оценување на уставност и законитост на подзаконски акти
Оспорени се правилници, упатства и одлуки на институции и општини, меѓу кои:
- Упатство на „Национални шуми“ за одобрение за сеча во хипотекарни шуми,
- Правилници за професионално усовршување на сметководители,
- Статут на синдикат кој ограничува истапување на членови,
- Решение за ограничување на градби во рамки на ГУП на Скопје,
- Општински одлуки за цени на комунален отпад (Велес),
- Протокол од меѓувладина комисија со Бугарија (идентитетски прашања),
- Одлуки поврзани со бројот на членови во советите на општините,
- Правила за снабдување со топлинска енергија од Регулаторната комисија за енергетика.
Барања за заштита на слободите и правата
Четири предмети се оформени по барања на граѓани за:
- Право на жалба и правна заштита (случај на асистент на факултет),
- Дискриминација по социјална припадност (професионални војници на определено време над 20 години),
- Дискриминација во судска постапка (нееднакви можности за одбрана),
- Дискриминација по политичка припадност (разрешување од функција и ускратено право на плата по престанок на мандат).
Сите иницијативи ќе бидат разгледани во рамките на постапките на Уставниот суд, кој има надлежност да утврди дали оспорените акти се во согласност со Уставот и законите. Дел од предметите носат потенцијални системски последици, особено оние што се однесуваат на пензискиот систем, правата на учениците и надлежностите на судовите.
