Skip to content
Министерството за надворешни работи на Венецуела остро реагираше по запленувањето на танкер за нафта покрај нејзиниот брег, опишувајќи ја американската воена операција како „бесрамна кражба и чин на меѓународно пиратство“. Според Каракас, станува збор за директен напад врз суверенитетот и природните ресурси на земјата – уште една епизода во долгата енергетска и геополитичка пресметка со Вашингтон.
Танкерот, кој пловел во Карипското Море, бил пресретнат во средата во операција во која учествувале американски воени сили и крајбрежната стража. Согласно досегашните информации, вооружени припадници се спуштиле со хеликоптер на палубата, ја презеле контролата врз бродот и го осигуриле товарот, при што е снимена и видео-снимка што подоцна беше објавена на социјалните мрежи. На кадрите се гледа приближување на хеликоптерот и борците опремени со долго оружје, но членови на екипажот не се забележуваат.
Американските власти тврдат дека не се работи за класична поморска операција, туку за спроведување санкции. Државната обвинителка Пам Бонди и директорот на ФБИ, Каш Пател, наведуваат дека танкерот е дел од нелегална мрежа за транспорт на сурова нафта на релација Венецуела–Иран, со што се финансирале странски терористички организации. Бродот, според нив, со години бил под санкции на САД, а заплената е резултат на претходно издаден налог на американски суд.
Во позадина на кратките изјави стои сложена геополитичка приказна. Во последните години Вашингтон ја користи екстратериторијалната примена на санкциите за да пресече шеми на извоз на венецуелска и иранска нафта преку посредници, офшор компании и танкери со променети имиња или фалсификувани документи. Заплената на голем танкер во Карипскиот басен испраќа порака дека САД се подготвени да дејствуваат и во меѓународни води, тогаш кога проценуваат дека товарот е подложен на нивните санкциски режими.
Реакцијата на Каракас е драматична и политички внимателно формулирана. Во соопштение на Инстаграм, венецуелското МНР порачува дека „вистинските причини за тековната агресија конечно се јасни“, нагласувајќи дека не станува збор за миграција, трговија со дрога, демократија или човекови права. „Секогаш станува збор за нашите природни ресурси, нашата нафта, нашата енергија, нашите ресурси што му припаѓаат исклучиво на венецуелскиот народ“, порача Министерството, ставајќи го фокусот на економскиот интерес зад санкциите и заплените.
Дополнителен огорчувачки момент за Каракас е начинот на кој американскиот претседател Доналд Трамп ја претстави акцијата пред новинарите во Белата куќа. Тој зборуваше за „голем танкер, многу голем – всушност најголемиот што некогаш е запленет“, без да навлегува во правните детали, но со недвосмислена порака дека вакви операции може да има уште. Изјавите од типот „се случуваат и други работи“ во Каракас се читаат како закана дека и други бродови со венецуелска нафта би можеле да се најдат под нишан.
Венецуела најавува дека случајот ќе го изнесе пред меѓународни институции, обвинувајќи за „пиратство“ и „државна кражба“ под параванот на борба против тероризам и санкции. Со тоа, конфликтот се префрла од морските коридори во правната и дипломатска арена – од Советот за безбедност на ОН, до меѓународните судови каде што Caracas може да се обиде да докажe дека Вашингтон ги прекршува нормите за слобода на пловењето и национален суверенитет.
Нафтениот пазар веќе реагира на веста за заплената, со ценовни поместувања поттикнати од стравот дека операциите против танкери под санкции ќе се засилат. Секој ваков случај ја зголемува неизвесноста за снабдувачките рути и ги потсетува трговците дека политиката и понатаму може преку ноќ да ги промени правилата на игра. За Венецуела, која и онака се обидува да извезува секоја продадена барела, блокирањето на еден ваков танкер значи и директен удар по приходите во веќе ослабената економија