Skip to content
Владата повторно влегува како „пожарникар“ во приказната со Македонска пошта – овојпат со донација од 100 комби возила и со најава за законски измени што треба да го „пренаместат“ поштенскиот пазар. Најавите доаѓаат во момент кога незадоволството од услугите е хронично, вработените периодично реагираат поради условите и платите, а компанијата и натаму влече финансиски товар што се мери во милиони евра доспеани, а неплатени обврски.
На 24 декември 2025, вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски, обраќајќи се на јавен состанок на Агенцијата за пошти, ја постави дилемата која одамна тлее: колку „слободниот пазар“ е навистина фер ако најпрофитабилните рути и услуги ги земаат приватните оператори, а државната пошта останува со обврски што никој друг не сака да ги носи. Во таа рамка, Николоски најави дека ќе испрати писмо до градоначалникот на Вевчани „да го однесе“ товарот што, како што порача, никој друг не го презема – порака што повеќе личи на политичка демонстрација отколку на институционално решение за јавна услуга.
Клучната мерка што ја соопшти е донација од 100 возила за Македонска пошта веќе „следниов месец“ (практично во јануари 2026): 90 помали и 10 големи комбиња, со цел да се подобрат условите за работа и испорака, и – како што беше нагласено – да се „заштити државниот капитал“.
Но токму тука се отвора главното прашање: дали 100 возила се спас за систем или само уште една инфузија за да се преживее до следната криза? Ако се чита внимателно контекстот што го даваат и самите институции, проблемот не е само во возниот парк, туку во моделот. Радио Слободна Европа на 28 ноември 2025 објави дека вработените дури и бојкотирале работа поради задоцнети плати, дека поштари разнесуваат пратки со свои возила и дека доцнењата на пратки се секојдневие – со граѓани што чекаат со месеци или воопшто не ги добиваат пратките.
Истата анализа укажува и на „тврди“ финансиски показатели: според податоци на Министерството за финансии (пренесени од РСЕ), заклучно со септември 2025 доспеаните, а неплатени обврски на АД Пошта на Северна Македонија изнесувале 181.435.617 денари (околу 3 милиони евра), а во септември 2024 биле 191.690.509 денари (3.116.520 евра). Тоа не е „инцидент“, туку траекторија што покажува дека секое привремено крпење, без структурна реформа, само ја одложува следната дупка.
Николоски, во истото обраќање, го поврза проблемот и со европските рамки: посочи дека Македонија „во континуитет ја следи европската пракса“ за регулација на поштенскиот пазар, но дека тоа создава „сериозни главоболки“ кога државата сака да го заштити државниот капитал и државните компании. Паралелно потсети дека во т.н. План за раст постојат барања за подобрување на ефикасноста (намалување трошоци до 15%) и подобрување на индикаторите за профитабилност (исто така до 15%), но оцени дека во сегашни услови тоа е „невозможно“, па најави законски измени токму во таа насока.
Оваа позиција е политички удобна, но економски незатворена: ако државната пошта има обврска да ја носи „општествената одговорност“ таму каде што приватните не одат, тогаш или државата мора јасно да ја финансира универзалната услуга (со транспарентен механизам), или мора да наметне симетрични обврски на сите оператори. Во спротивно, логиката на профит и логиката на јавна услуга ќе продолжат да се судираат – а судирот секогаш завршува со уште една „спасувачка“ интервенција, нова донација и нова прес-конференција.
Дека проблемот има и човечки, не само бројки, покажува и трендот на кадровско „топење“. Во „Анализа на пазар на поштенски услуги во Република Северна Македонија во 2024 година“ на Агенцијата за пошти се наведува дека АД Пошта во 2024 имала 1.676 вработени, а вкупниот број вработени во поштенскиот сектор бил 2.744. Уште поилустративно: бројот на вработени во АД Пошта паѓа од 2.275 (2020) на 1.676 (2024). Тоа е пад кој не се компензира со една набавка на возила – туку бара организациска стабилизација, оптимизација на процеси и услови што ќе ја задржат работната сила.
Затоа и најавата за 100 возила, и најавата за законски измени, ќе мора да се читаат низ едно единствено мерило: дали по јануари 2026 граѓаните реално ќе добиваат пратки навреме, дали ќе престанат задоцнетите плати и импровизациите „со свои возила“, и дали финансиските обврски ќе престанат да се таложат како редовна ставка во извештаи. Во спротивно, „спасувањето“ ќе остане политички наратив, а не реформа – и ќе се врати како вест, пак, многу побрзо од што ќе стигне просечна пратка.