Внимателно: Дрисла гори, Скопје е канцерогено, пратена е вонредна инспекција

Пожарот на депонијата „Дрисла“ повторно ја отвори најтешката еколошка рана на главниот град: густ чад, сомнежи за токсични емисии и прашања дали институциите навистина го штитат здравјето на скопјани. Министерството за животна средина потврди дека државниот Инспекторат за животна средина спроведе вонреден инспекциски надзор по пријава од Полициската станица Гази Баба, со настан што евидентно започнал околу 15:15 часот. На терен интервенирале екипи на ЈП „Дрисла“ со сопствена механизација, противпожарни возила и цистерни на „Водовод и канализација“. Изготвен е записник, а инспекцијата е во тек.

Инспекторите најавија земање примероци од подземни води и почва од акредитирана лабораторија со цел да се процени влијанието од пожарот и навремено да се преземат мерки. ЈП „Дрисла“ до ресорот доставило и извештај од својата мониторинг-станица за квалитет на воздух. Министерството наведува дека постапката продолжува, а институциите ќе ги следат мерките за евалуација и отстранување на последиците.

Според надлежните, надзорот е спроведен во согласност со интегрираната еколошка дозвола на претпријатието (А-ИСКЗ), што подразбира и обврска за брзо известување и интервенција при вакви инциденти. На лице место, покрај инспекторите од ДИЖС, биле и претставници на управата на „Дрисла“ и службени лица од СВР Скопје.

Додека градот се справува со уште една ноќ на непријатен мирис и видлив чад, стручната јавност потсетува дека ваквите пожари не се само „визуелна грешка“. Медицинските и еколошките водичи бележат дека чадот од депонии може да носи фини честички (ПМ10/ПМ2.5) и мешавина од гасови и органски соединенија. ЕПА наведува дека честичкото загадување е поврзано со респираторни и кардиоваскуларни ризици, а отвореното горење на отпад може да генерира диоксини – перзистентни токсични загадувачи со докажана канцерогеност. Водичите на ATSDR конкретно предупредуваат на можни депозити на загадувачи од чадот, истекувања со отпадни води и последователни влијанија врз почвата и подземните води, што токму сега е предмет на најавените анализи во Скопје.

Во оваа фаза, клучни се две паралелни линии: форензиката на терен – мерења на воздух, вода и почва – и одговорноста за оперативното управување со депонијата. Вонредниот надзор треба да покаже дали плановите за заштита од пожари се функционални, дали е воспоставен систем за контрола на гасови и тлеење, и дали е обезбедена бариера кон подземните води за да се спречи миграција на загадувачи.

Додека се чекаат лабораториските резултати, јавноздравствените препораки од меѓународните водичи се јасни: ограничете престој на отворено кога чадот навева кон населени зони, затворете прозорци, и – каде што е можно – користете прочистувачи во домот; ранливите групи (деца, хронично болни, постари лица) да бидат особено внимателни. Овие мерки не ја заменуваат институционалната обврска за гаснење, мониторинг и транспарентно информирање, но се минимален штит додека трае тлеењето и мерењето.