Skip to content
Ново истражување открива како климатските промени ги интензивираат бурите од суперќелии во Европа. Студија објавена во списанието Science Advances предупредува дека алпските делови на централна и источна Европа ќе видат значително зголемување на активноста на бурите.
Доколку глобалната температура се покачи за 3°C во споредба со прединдустриските нивоа, фреквенцијата на бурите на северната страна на Алпите би можела да се зголеми до 50%.
Што е бура од суперќелии?
За разлика од типична грмотевици, суперќелијата има длабок, ротирачки столб од воздух – мезоциклон. Токму оваа ротација ѝ дава на бурата сила и долговечност – додека обичните грмотевици брзо се распрснуваат, суперќелиите можат да траат со часови и да покриваат огромни површини.
Тие се формираат кога топлиот и влажен воздух во близина на земјата се судира со постуден воздух повисоко, со ветрови кои ја менуваат насоката со висината. Летата носат силни ветрови, обилни врнежи од дожд и голем град што може да предизвика голема штета, пишува Euronews.
Растечки ризик и економски последици
Суперќелиските бури и другите форми на силни бури предизвикаа поголема штета во последните години. Во 2023 година, тие беа најскапата природна катастрофа во светот, со загуби што изнесуваа речиси 55 милијарди евра.
Примерите вклучуваат Франција, каде што град од 6 см оштети имот и возила во јуни, и Италија, каде што бурите соборија дрвја, уништија посеви и го нарушија железничкиот сообраќај во август.
Минатото лето бевме погодени од катастрофални суперќелиски бури. Фотографија: Зорана Јевтиќ
Како научниците ги следат суперќелиските бури во Европа?
Следењето долго време беше тешко поради разликите во националните радарски системи. Научниците од Универзитетот во Берн и ETH Цирих развија модел со висока резолуција што го симулира развојот на бурите со многу попрецизни детали отколку порано.
Алпите како „жариште“ на бури од суперќелии
Моделирањето покажа дека Алпите веќе имаат просечно 38 бури од суперќелии на северната страна од планинскиот масив и 61 на јужната страна. Со зголемување на температурата од 3°C, бројот би можел да се зголеми за 50%, особено заканувајќи се на Швајцарија, Австрија, северна Италија и јужна Германија.
Сепак, Пиринејскиот Полуостров и југозападна Франција би можеле да забележат намалување на фреквенцијата на бурите. Генерално, за Европа се предвидува зголемување од околу 11%.
Подготовки за иднината
Истражувачите нагласуваат дека Европа мора да се подготви за почести и поинтензивни бури.
Ова значи прилагодување на инфраструктурата, земјоделството, службите за итни случаи и системите за осигурување. Разбирањето на условите за формирање на бури од суперќелии е клучно за подобра подготвеност.
