Нема веќе пушење дури и на отворено

На улиците на Стокхолм речиси и да нема фрлени цигари, а исто така е речиси невозможно да се видат пушачи кои разговараат на јавни места додека виткаат цигара меѓу прстите.

Рестораните го забранија пушењето дури и на отворено пред ресторанот, и секако не смеете да палите оган на масите на терасата на кафулето. Правилата се јасни и малкумина ги кршат, па Шведска стана првата земја „без чад“ во светот.

Сепак, ова не значи дека поранешните пушачи се откажале од сите производи што им давале задоволство. Напротив. На големата конференција на British American Tobacco (BAT) насловена како „Што ако клучот за откажување од пушење веќе е пронајден?“ одржан во Шведскиот национален музеј за наука и технологија, беше откриено дека Шведска официјално ја исполни дефиницијата за општество без чад – 16 години пред целта на ЕУ (2040).

Во последните 13 години, стапката на пушење во Шведска е повеќе од преполовена, благодарение на алтернативите без чад – снус, никотински кесички и електронски цигари. Денес, стапката на пушење кај возрасните е само 5,3% (во споредба со просекот на ЕУ од 24%). Ова го истакна Даниеле Тауер, главен службеник за научни и регулаторни работи во BAT, нагласувајќи дека владите, јавните здравствени установи и индустријата заедно се клучни актери во намалувањето на штетата од тутунот.

Шведска, исто така, има најмал број на предвремени смртни случаи од болести поврзани со тутунот во ЕУ. Стапката на смртност кај мажите од рак на белите дробови е за 61% пониска од просекот на ЕУ, додека вкупната стапка на смртност од болести поврзани со тутунот е за 39,6% пониска.

„Целта на нашата компанија е јасна и смела – до 2100 година сакаме да станеме „бизнис без чад во целосно безчаден свет“, рече Тауер, откривајќи дека целта за 2030 година е БАТ да има 50 милиони потрошувачи на производи без чад.

Сепак, признава тој, постојат пречки – пречка за пазарите, тешки регулаторни рамки, заблуди за никотинот, скептицизам кон индустриските истражувања и високи даночни оптоварувања. Затоа е лансирана платформата Omni™ – научна база на податоци што ја поддржува глобалната трансформација на БАТ кон свет без цигари.

Нејзиниот колега, д-р Џејмс Марфи, директор за истражување и наука во БАТ, се согласува. Тој истакнува дека во последните 10 години компанијата инвестирала повеќе од 12 милијарди фунти во истражување, со работа на 1.700 научници.

„Дури 2,6 милиони животи би можеле да бидат спасени во следните 10 години ако се прифатат алтернативи на цигарите“, предупреди Мерфи, додавајќи дека минатата година приходите на BAT изнесувале 3,4 милијарди фунти, од кои 18% од производи со намалена штета.

Безчадните производи (загреан тутун, вејпови и никотински кесички) имаат 90-99% пониски нивоа на токсични хемикалии од цигарите. Целта на компанијата е до 2035 година, 50% од приходите да доаѓаат од безчадни производи.

Тајната на успехот на Шведска се базира на свеста, пристапноста и прогресивната регулатива, објасни Асли Ертонгух, менаџер на BAT за Полска и балтичките земји. Откако шведската влада ја промени својата политика од „намалување на употребата“ на „намалување на штетата“, таа има една од најниските стапки на смртност поврзани со пушењето во светот.

„За жал, некои земји како Холандија и Белгија се обидуваат да ги забранат овие алтернативи, но ние сакаме да ги покажеме придобивките“, а шведскиот случај е најдобар доказ – рече Мерфи.

Во Шведска, моделот на акциза зависи од здравствениот ризик – производите без чад се поевтини и полесно достапни од цигарите, со што се охрабрува префрлањето.

За разлика од Шведска, 36% од населението пуши во Хрватска. БАТ предупредува дека проблемот е што сите производи се третираат исто, без оглед на нивото на штета – сè е „во иста кошница“.

„Догмата „откажи се или умри“ од 2010 година се покажа како неуспех, бидејќи бројот на пушачи сè уште не се намалува. Сè повеќе држави ја поддржуваат транзицијата кон помалку штетни алтернативи, а науката е јасна, без разлика дали некому му се допаѓа или не“, заклучува Марфи.