Војаџер 1, вселенското летало што тивко лета низ космосот од 1977 година, достигна неверојатна точка – скоро 24 милијарди километри од Земјата. Леталото ја премина хелиопаузата, невидлива, но моќна граница која го одделува нашиот Сончев систем од меѓуѕвездениот простор.
Токму тука научниците открија нешто зачудувачко: зона со температура до 30.000°C, наречена „ѕид на оган“. И покрај тоа, Војаџер 1 продолжува непречено со својата патека.
Што е хелиопаузата?
Хелиопаузата не е физички ѕид. Таа е местото каде соларниот ветер од Сонцето се судира со притисокот на меѓуѕвездениот простор, како две реки што се спојуваат и создаваат силни струи. Внатре, сè уште владее влијанието на Сонцето; надвор, започнува „друг свет“ – меѓуѕвездената средина.
Ова е значајно бидејќи:
- Блокира дел од штетните космички зраци.
- Помага да се разбере како Сонцето ги штити своите планети.
- Овозможува да се испитаат услови на плазма што не можат да се реплицираат на Земјата.
„Ѕидот на оган“ – дали Војаџер 1 е во опасност?
Не. Температурата од 30.000°C се однесува на кинетичката енергија на честичките, кои се движат речиси со брзина на светлината. Но, бидејќи вселената е речиси празна, тие ретко се судираат. Војаџер 1 всушност лета низ „топол ветер од духови“.
Магнетизмот и научните откритија
Се очекуваше магнетното поле надвор од Сонцето да е целосно различно. Но Војаџер 1 откри дека полињата се слични на двете страни на хелиопаузата. Соларниот ветер ги продолжува линиите на магнетното поле многу надвор од планетите, создавајќи феномен наречен магнетна реконекција, која ја претвора енергијата на честичките во топлина – објаснувајќи го „ѕидот на оган“.
Војаџер 1 – скоро 50 години во акција
Сите инструменти на леталото сега работат со само 4 вати енергија – помалку од ноќна ламба. Батериите полека се празнат, но инженерите на НАСА ги користат последните капки енергија за критичните детектори, особено за плазма и космички зраци.
Сигналот до Земјата патува повеќе од 20 часа, па НАСА користи огромни антени за да го слушне „шепотењето“ на леталото од пустината на вселената. Целта е да се одржи живо до 2030 година.
Што следува?
Војаџер 1 продолжува да мери густина, температура и магнетски својства на меѓуѕвездениот простор. Овие податоци ќе ги обликуваат идните мисии и можеби ќе подготват пат за астронаути да патуваат уште подалеку од Плутон.
Ова малечко летало стана далечен амбасадор на човештвото, отворајќи врати кон нови хоризонти. Преминувањето на „ѕидот на оган“ не е само физичка граница – тоа е симболичен чекор на човештвото во големата непозната вселена.